Op 22 november mocht Nederland weer naar de stembus voor de Tweede Kamerverkiezingen. Zo ook politiek commentator en universitair docent Peter van der Heiden. Wat valt hem op? In deze serie becommentarieert hij het politieke nieuws.

Weet je waar ze ook ooit met een nipte meerderheid een radicaal-rechtse Kamervoorzitter kozen, niet snel daarna gevolgd door een complete regeringsovername door diezelfde club? Normaal hou ik niet zo van dit soort vergelijkingen, maar voor Martin Bosma maak ik graag een uitzondering – al is het maar vanwege zijn nog steeds volgehouden standpunt dat het nationaal-socialisme eigenlijk links was. En natuurlijk vanwege de overeenkomsten met hoe ze aan de macht kwamen – geholpen door ‘fatsoenlijk-rechtse’ partijen. Niet dat ik verwacht dat het hier zo uit de hand gaat lopen, maar dat het grimmig gaat worden lijkt me evident. Het triomfalisme waarmee de nog niet eens gevormde nieuwe coalitie zich presenteert (ze moeten immers eerst nog bakkeleien over in hoeverre ze de Grondwet mogen uithollen) spreekt wat dat betreft boekdelen.

‘Wanneer je de mond vol hebt over rechtszekerheid moet je je daar misschien ook zelf aan houden’

De zelfverklaarde kampioen rechtsstatelijkheid Omtzigt viel deze week al lelijk door de mand, met de mede door hem ondertekende motie om de Spreidingswet niet verder te behandelen. Wanneer je de mond vol hebt over rechtszekerheid moet je je daar misschien ook zelf aan houden en je niet bemoeien met de Eerste Kamer, die een onafhankelijke positie en een eigen mandaat heeft. Roepen dat er nu nieuwe politieke verhoudingen zijn is leuk, maar hoe vluchtig die zijn blijkt juist uit de samenstelling van de Senaat – die maar goed een half jaar eerder werd gekozen. De PVV heeft daar verdomd weinig in de melk te brokkelen, om over NSC nog maar te zwijgen.

Die Eerste Kamer gaan we nog hard nodig hebben. 30 zetels heeft deze coalitie daar – als we voor het gemak Forum en JA21 meetellen nog altijd twee te weinig om de boel echt volledig op z’n kop te zetten. Dáár zal het gevecht dus plaats gaan vinden, als Plasterk überhaupt al een kabinet voor elkaar kan krijgen. En als het lukt, is het snel weer voorbij – komen er nieuwe verkiezingen, ook voor de Kamervoorzitter. Die twaalf jaar van Göring haalt Bosma nooit.