Op 22 november mocht Nederland weer naar de stembus voor de Tweede Kamerverkiezingen. Zo ook politiek commentator en universitair docent Peter van der Heiden. Wat valt hem op? In deze serie becommentarieert hij het politieke nieuws.

Het is zover, de gesprekken zijn begonnen. Nog geen echte onderhandelingen natuurlijk – nee, rechts is nu aan het delibereren over de mate waarin met de grondwet en grondrechten geknoeid mag gaan worden. Onder leiding van een informateur die lid is van de Partij van de Arbeid, een partij die ideologisch diametraal tegenover het te vormen kabinet staat.

De laatste sociaaldemocraat vóór Plasterk die morrelde aan de grondwet was Pieter Jelles Troelstra. Hij kondigde in 1918 aan dat de revoluties die plaatsvonden op het Europese continent niet zouden stoppen bij de landsgrens – deze verkapte oproep tot een revolutie op Nederlands grondgebied kwam, niet geheel ten onrechte, in de geschiedenisboeken terecht als ‘de vergissing van Troelstra’.

En dan sprak Troelstra in ieder geval nog namens zijn partij. Plasterk bepaald niet – diens partijleider scherpt alvast de messen om als oppositieleider het door een partijgenoot gevormde rechtse kabinet te gaan fileren. Hoe lang kan Ronald Plasterk eigenlijk nog lid blijven van zijn partij? Zijn columns in de Telegraaf gingen al ver over de sociaaldemocratische rand, maar zijn huidige werkzaamheden kunnen niet anders dan als verraad van zijn eigen partij worden gezien – een politieke doodzonde, die vast en zeker tot royement zal leiden. Natuurlijk is de informateur in opdracht van de Kamer bezig en niet per se partijpolitiek, maar kom op hé, ook daar zijn grenzen aan.

Zo niet voor Plasterk. Als het land roept, kun je niet weigeren, meent hij – maar dat had hij nou juist wél moeten doen. En ik vrees dat het land hem nog wat meer gaat roepen. Een gewoon, parlementair kabinet zit er met deze partijencombinatie niet in, dus we zullen wel te maken gaan krijgen met een of andere exotische extraparlementaire zakenvariant, waar dus geen prominente politici in zullen zitten. Zelfs Wilders niet, die zal van zo’n experiment geen premier willen worden. En wie wel, als het land maar hard genoeg roept? Juist: Ronald Plasterk. Dat eerste kabinet-Plasterk komt er dus aan. En dat zal, na niet al te lange tijd, ‘de vergissing van Plasterk’ blijken te zijn.