Ruim twee maanden geleden mocht Nederland weer naar de stembus voor de Tweede Kamerverkiezingen. Zo ook politiek commentator en universitair docent Peter van der Heiden. Wat valt hem op? In deze serie becommentarieert hij het politieke nieuws.

Na de onvermijdelijke breuk blijven er twee vragen over: wat wil Omtzigt nou – en hoe nu verder? Beide vragen zijn niet gemakkelijk te beantwoorden.

Om met de eerste te beginnen: wil de NSC nu wel of niet verder met deze combinatie? Niet als ‘klassiek meerderheidskabinet’, liet Omtzigt weten. Maar de problemen die hij zegt te hebben –  voornamelijk op financieel terrein – zijn net zo groot, zo niet groter, als zijn grote wens uitkomt: een door hem gedoogd minderheidskabinet of een extraparlementair (zaken)kabinet.

Wat duidelijk werd (hoewel Omtzigt dat, zoals alles, niet klip en klaar vertelde), is dat hij grote moeite heeft met de PVV en de BBB. Die partijen hebben geen verstand van financiën en staan niet te springen om te bezuinigen. Als Omtzigt ze daartoe niet dwingt in een regeerakkoord, gaan ze dat dan ook zeker niet doen, en dat weet Omtzigt als geen ander.

Het is dan ook weinig waarschijnlijk dat dit de echte reden is voor de breuk. Van meet af aan was duidelijk dat Omtzigt geen zin heeft in een verbintenis met de PVV, en hij wezelt zich daar nu onderuit – maar dit probleem duikt bij iedere andere vorm van samenwerking hoe dan ook weer op. Wat wil Omtzigt nou? Ik vrees dat hij het zelf niet eens weet.

En hoe nu verder? Er komt straks een nieuwe informateur, want de vertrouwensbreuk tussen NSC en Plasterk is niet meer te herstellen. En die nieuwe informateur gaat gewoon weer kijken of er op wat voor manier dan ook een kabinet met deze vier te maken is. Misschien eerst eens kijken naar een minderheidskabinet met gedoogsteun, of zelfs naar dat idiote idee van een zakenkabinet. Maar het zou mij weinig verbazen als Omtzigt met een nieuwe informateur gewoon weer aansluit. Het is dan per slot van rekening een andere informatieronde dan de ronde die hij gisteren heeft afgebroken.

In die ronde kan hij zwaardere (financiële) eisen op tafel leggen, omdat zijn onderhandelingspartners weten dat hij niet te beroerd is om de stekker eruit te trekken. Misschien is dát wat Omtzigt met deze actie heeft beoogd.