Afgelopen november mocht Nederland weer naar de stembus voor de Tweede Kamerverkiezingen. Zo ook politiek commentator en universitair docent Peter van der Heiden. Wat valt hem op? In deze serie becommentarieert hij het politieke nieuws.

Met stijgende verbazing luisterde ik gisteren naar het debat. Na ruim tachtig dagen informeren zijn de gesprekspartners he-le-maal niets opgeschoten. De enige duidelijkheid was dat er eigenlijk niets duidelijk is. Iedereen wil wat anders – en ook weer iets anders dan ze eerst wilden.

Pieter Omtzigt wil opeens geen extraparlementair kabinet meer maar een minderheidskabinet van PVV, VVD en BBB. Dilan Yesilgöz heeft ‘een stap gezet’, laat het gedogen los en wil opeens in een extraparlementair kabinet – alsof dat kan, want de essentie van een extraparlementair kabinet is nou net dat je er als fractie niet ‘in’ zit, maar het op enige afstand steunt. Gedoogt, zeg maar. En nu de kikkers aan alle kanten uit de kruiwagen springen, moet wederom een PvdA’er, tegen de zin van zijn partij, de boel vlot gaan trekken. Dat is het failliet van de PVV: het laat zien dat niemand in of rond die partij in staat is een aantal partijen bij elkaar te brengen.

‘In de huidige verhoudingen lijkt een brede coalitie met een grote meerderheid me zo gek nog niet’

Allerlei varianten vliegen je steeds om de oren. Gewoon meerderheidskabinet, extraparlementair kabinet, minderheidskabinet, zakenkabinet – maar de enige vorm die soelaas kan bieden heb ik nog niet gehoord. Decennia geleden riep VVD-leider Hans Wiegel altijd om een nationaal kabinet, een brede coalitie met een grote meerderheid. In de toenmalige verhoudingen werd hij weggehoond – het was ook een wat doorzichtige poging om zelf aan te kunnen schuiven in een kabinet. Maar in de huidige verhoudingen en met de huidige problemen lijkt het me zo gek nog niet.

Een brede coalitie die de problemen met migratie, de woningmarkt, bestaanszekerheid en klimaat aanpakt, hoe aantrekkelijk klinkt dat? Het betekent dat de extremen water bij de wijn moeten doen, maar op veel thema’s moet het best kunnen om tot overeenstemming te komen. De nieuwe informateur is bij uitstek geschikt om zo’n enigszins gedepolitiseerd kabinet in de grondverf te zetten. Het zou mij niet verbazen als dat zijn agenda is, want het lijkt me stug dat Kim Putters, die in tegenstelling tot PvdA-renegaat Plasterk wél een sociaaldemocraat is, een uiterst rechts kabinet mogelijk gaat maken.