Afgelopen november mocht Nederland weer naar de stembus voor de Tweede Kamerverkiezingen. Zo ook politiek commentator en universitair docent Peter van der Heiden. Wat valt hem op? In deze serie becommentarieert hij het politieke nieuws.

We hebben wel meer gekke formaties meegemaakt de afgelopen jaren. Ik herinner me nog als de dag van gisteren de formatie van Rutte I, dat rare gedoogkabinet, waar ook maanden aan gewerkt werd door verschillende formateurs en dat bij de eerste de beste tegenwind omviel. Maar zo’n bizarre toestand als deze editie, nee, nog nooit. Niet eerder in de parlementaire geschiedenis zagen we een formatie waarin, vier maanden na de verkiezingen, nog geen vertegenwoordiger van een van de onderhandelende partijen het voortouw nam, maar de klus wordt gelaten aan leden van de oppositie.

Het is toch van een ongelooflijke armoede dat PVV, VVD, BBB noch NSC in staat is om een informateur te leveren? Hoe is dat in hemelsnaam mogelijk? Dat het de boeren niet lukt, dat snap ik wel – het is een nieuwkomer bestaande uit politieke amateurs uit de landbouwlobby, die je eigenlijk überhaupt ver van het landsbestuur zou moeten houden. Maar die andere partijen, die zitten er al een tijdje.

‘Er zijn eigenlijk maar twee mogelijke verklaringen voor. En ik weet niet wat erger is.’

Geert Wilders loopt het langst rond op het Binnenhof van iedereen, de VVD is sinds haar oprichting vrijwel onafgebroken aan de macht en NSC is natuurlijk gewoon de (ook personele) doorstart van het conservatieve deel van het zieltogende CDA. En toch komen de onderhandelaars voor een informateur steeds uit bij een PvdA’er, CDA’er of SGP’er – drie partijen die niet aan tafel zitten en waarvan er ook nog eens twee mordicus tegen een kabinet zijn waaraan hun partijgenoten aan het knutselen zijn of waren.

Er zijn eigenlijk maar twee mogelijke verklaringen voor. Óf ze kunnen niemand vinden met voldoende statuur en/of kwaliteit, óf niemand wil zijn of haar handen aan deze klus branden. En ik weet niet wat erger is.

In het eerste geval betekent het dat we straks bij de personele invulling (als het al zo ver komt) niet hoeven te rekenen op topbestuurders – anders zouden ze nu ook wel ingeschakeld worden. In het tweede geval betekent het dat wat meer prominente partijgenoten er vanuit gaan dat dit kabinet bij het eerste zuchtje wind om zal vallen. Het voorspelt hoe dan ook weinig goeds voor de nabije toekomst.