Afgelopen november mocht Nederland weer naar de stembus voor de Tweede Kamerverkiezingen. Zo ook politiek commentator en universitair docent Peter van der Heiden. Wat valt hem op? In deze serie becommentarieert hij het politieke nieuws.

Zo’n maand of vijf na de verkiezingen begint akelig (nou ja, akelig) zichtbaar te worden dat rechts nou niet bepaald gemakkelijk tot een werkbare regeringscombinatie komt. Er staat zo’n futiliteit als de rechtsstaat in de weg – u weet wel, dat instituut dat ervoor zorgt dat we als burgers beschermd worden tegen een almachtige en wispelturige overheid. Maar, eureka, die kun je dus met een truc buitenspel zetten. Je verklaart gewoon dat er een crisis is en hoppa: de normale regels gelden niet meer.

En dat is precies wat de formerende partijen aan het doen zijn: verkennen of we op basis van een niet bestaande crisis de normale rechtsbescherming – vastgelegd in de grondwet, andere wetten en internationale verdragen – tijdelijk kunnen omzeilen. Want er is geen crisis. Geen oorlog, geen watersnood, niets.

De enige crises die we hier hebben, hebben we zelf veroorzaakt door decennialang geen probleem fatsoenlijk aan te pakken maar alleen te hebben gepapt en natgehouden. Zo is er een woningcrisis (te weinig gebouwd onder andere omdat dat niet mocht omdat de stikstofcrisis niet is aangepakt), een milieu- en klimaatcrisis (te lang de oren laten hangen naar de fossiele industrie) en een asielcrisis (door het grotendeels sluiten van andere opvang dan die in Ter Apel).

‘De rechtsstaat wordt gewoon geofferd voor politiek gewin’

Maar ja, de formerende partijen willen nou net die laatste ‘crisis’ aanpakken, als panacee tegen alle andere problemen. Aangejaagd door Dilan Yesilgöz’ leugen dat er een ‘nareis op nareis op nareis’ tsunami was en de bewijsbare leugen dat Nederland meer asielzoekers opvangt dan andere landen (spoiler alert: we zitten in de middenmoot).

De rechtsstaat, de basis van een fatsoenlijke samenleving, wordt dus gewoon geofferd voor politiek gewin. Van Geert Wilders snap ik dat nog wel (hij wil dat al jaren), en Caroline van der Plas ontwikkelt zich toch steeds meer als een Wilders-light, maar als Pieter Omtzigt en de VVD hierin meegaan zijn ze geen knip voor de rechtsstatelijke neus waard. Ik mag het niet meer zeggen van sommige reageerders, maar als dit erdoor komt, dan mag het komende kabinet geen andere naam hebben dan het kabinet-Bruin. Diepbruin zelfs.