Op 22 november mag Nederland weer naar de stembus voor de Tweede Kamerverkiezingen. Zo ook politiek commentator en universitair docent Peter van der Heiden. Wat valt hem op? In deze serie becommentarieert hij het politieke nieuws.

Toegegeven, ik begon al niet als grote fan van Pieter Omtzigt. Veel te conservatief, veel te betweterig, te veel plotseling door vrijwel iedereen op het schild gehesen als de zoveelste verlosser van ons arme landje – nee, ik was al afgehaakt voordat Omtzigt besloot aan de verkiezingen mee te doen. Ook zoiets, dat enorme gedoe over of hij wel of niet meedeed. Een uiterst doorzichtige poging om de media-aandacht vast te houden, natuurlijk wist hij allang dat hij een lijst zou indienen.

En dan dat theatrale geaarzel of hij nu wel of niet minister-president wil worden… Normaal gesproken vind ik dat eigenlijk niet zo interessant, want we kiezen in Nederland nog steeds geen premier maar de controlerende macht. Maar voor hem maak ik graag een uitzondering: van een partij die zo sterk aan één persoon hangt, mag je van die ene persoon op zijn minst verwachten dat hij klare wijn schenkt over zijn ambities.

Ik begon dus al niet als grote fan, en dat is er nu zijn verkiezingsprogramma eindelijk is verschenen (wéér zo’n bizar uitgesponnen mediagedoe…) niet beter op geworden. Beperking van de migratie terwijl de wereld door oorlog en klimaatverandering in de fik staat – en tóch weigeren om met Wilders samen te werken. Meer bestaanszekerheid – vooruit, dat is een plusje. Maar verder vooral veel, heel veel, verandering van de bestuurscultuur – ‘prioriteit nummer één’ volgens Omtzigt.

Met als meest in het oog springende maatregelen de invoering van een constitutioneel hof en een verandering van het kiesstelsel. Ik hoop dat u een momentje heeft, want dit soort dingen vergt een grondwetswijziging en dus nóg minstens één verkiezing voor de Tweede en Eerste Kamer, waarmee we, als het volgende kabinet de rit uitzit, dus minimaal vier jaar verder zijn (er even, behoorlijk optimistisch, vanuit gaand dat zo’n grondwetswijziging in eerste termijn binnen deze kabinetsperiode lukt).

‘Instant teleurstelling’ dus weer voor de kiezer van Omtzigt, want dat is nu net het volk dat al decennialang van de ene naar de andere alchemist fladdert, in de vergeefse hoop dat de ervaren acute problemen ook vandaag nog opgelost worden. Dat nieuwe sociaal contract kan weleens heel vlot door het electoraat ontbonden worden…