De Radboud Universiteit wil in april een educatieve escape room openen. Bezoekers kruipen in de huid van Nijmeegse studenten in het voorjaar van 1943, toen de universiteit op slot ging wegens een conflict met de bezetter.

De universiteit heeft de kelder van het Erasmusgebouw op het oog als locatie. Fondsenwerver Eelco Keij, die het idee met historici van de universiteit bedacht, benadrukt dat de escape room meer moet worden dan een spel. ‘Het is een manier om een indringend moment in de geschiedenis van de universiteit uit te lichten.’

Dat bijzondere moment speelt zich af in april 1943. De Duitse bezetter eiste van alle universiteiten dat zij hun studenten een loyaliteitsverklaring met de Duitsers voorlegden. De Nijmeegse rector Bernard Hermesdorf weigerde dat om principiële redenen en besloot de universiteit te sluiten. De Katholieke Universiteit Nijmegen was de enige universiteit die tot die rigoureuze beslissing overging.

‘Bezoekers van de educatieve escape room krijgen te maken met allerlei moeilijke morele dilemma’s’, zegt Jan Brabers, die als universiteitshistoricus meewerkt aan de inhoudelijke invulling van het plan. ‘Toen de universiteit haar deuren sloot, stonden studenten voor de keuze om te gaan werken in de Duitse oorlogsindustrie of onder te duiken. Dat laatste bracht allerlei risico’s met zich mee, want de Duitsers dreigden met represailles, zoals het oppakken van familieleden. Studenten werden voor een onmogelijke keuze gesteld.’

Verzet

Jozef van Hövell van Wezeveld en Westerflier, oud-praeses van studentenvereniging Carolus Magnus, speelt een belangrijke rol in het verhaal. Hij was leider van het studentenverzet tijdens de Tweede Wereldoorlog. Bezoekers zullen in de huid van zijn vrienden kruipen en verschillende keuzes moeten maken die effect hebben op het verloop van het spel. Volgens Brabers is het goed mogelijk dat een van de decors van de escape room de studentenkamer van Jozef zal zijn.

Het liep overigens niet goed af met de rechtenstudent. Hij stierf in 1945 in het Duitse concentratiekamp Neuengamme. De huidige praeses van Carolus Magnus, Kevin Brinkers, laat weten trots te zijn dat zijn voorganger een belangrijke rol speelt in de escape room. Het verhaal van Jozef speelt nog altijd een belangrijke rol binnen de studentenvereniging, vertelt Brinkers. Nieuwe leden krijgen het tijdens de eigen introductie van Carolus Magnus te horen.

[kader-xl]Fondsen

De educatieve escape room gaat niet alleen open voor studenten en medewerkers van de universiteit. ‘We hopen dat ook anderen hun weg naar onze campus weten te vinden’, zegt Eelco Keij. ‘Jongeren moeten worden aangesproken, maar we mikken op alle leeftijden.’ De universiteit wil het spel aanbieden in het Nederlands, Engels en Duits. Wat de kosten zullen zijn, kan Keij nog niet zeggen. ‘De universiteit betaalt zelf flink mee, maar we zoeken ook externe fondsen. We hopen dat we zo de toegangsprijs voor studenten laag kunnen houden.’[/kader-xl]

Desondanks is onder het grote publiek weinig bekend van Van Hövell van Wezeveld en Westerflier. ‘Zelfs het feit dat de universiteit haar deuren sloot tijdens de Tweede Wereldoorlog, is bij weinigen bekend’, zegt fondsenwerver Eelco Keij. In april is dat moment 75 jaar geleden. Een symbolisch moment, volgens Keij, en daarom een mooi moment om de escape room te openen.

Volgens historicus Jan Brabers is het verhaal achter de escape room te vergelijken met de klassieker Soldaat van Oranje. ‘Maar dan wel een echte Nijmeegse variant.’ De sluiting van de universiteit is iets om trots op te zijn, vindt hij. ‘Het getuigt van een morele zuiverheid die zijn weerga niet kent. Daar mag best iets meer aandacht voor zijn.’

Het verwoeste gebouw op de bovenste foto is het Psychologisch Laboratorium van de Katholieke Universiteit Nijmegen, dat aan het einde van de Tweede Wereldoorlog door Duitsers in brand is gestoken. De foto komt uit het boek Exfoto. Een halve eeuw Katholieke Universiteit Nijmegen in beeld (Bilthoven 1974).  De foto van Jozef van Hövell van Wezeveld en Westerflier komt uit: Gedenkboek 1940-1945. Samengesteld en uitgegeven in opdracht van de Unie van Katholieke Studenten-vereenigingen in Nederland (Leiden 1947).