Maandagmiddag hield de Vlaamse schrijfster Griet Op de Beeck de 25ste Frans Kellendonklezing. Onder de titel Play it fuckin’ loud hield ze een gloedvol betoog over wat een schrijver vandaag de dag zou moeten zijn. ‘Ga aan de slag met uw wonde'.

Alle commotie over haar vermeende incestverleden, die ze ontboezemde in haar recente boek Het beste wat we hebben, ‘reet de wonde weer helemaal open’. Dat vertelde Griet Op de Beeck maandag in een overvolle universiteitsaula tijdens de 25ste Frans Kellendonklezing. Maar ondanks de ophef zou ze het zo weer doen. ‘Brutale eerlijkheid is de kern van elk schrijverschap’, was haar boodschap vanmiddag aan het publiek – waarvan de gemiddelde leeftijd ruim boven de vijftig lag.

‘Play it fucking loud’, heette de titel van haar lezing die als een strijdlustig pamflet klonk. Bob Dylan riep het tegen zijn band als reactie op kritiek van iemand uit het publiek die hem ‘Judas’ toeschreeuwde omdat hij niet alléén optrad. Niet meebewegen, maar harder tegen de stroom in gaan. Die houding deed de schrijfster van bestsellers als Vele hemels boven de zevende en Gij nu aan Frans Kellendonk denken. Op de Beeck: ‘Ook hij weigerde te zijn wat anderen wilden dat hij was.’

Door juist eerlijk tegenover jezelf te zijn over je angsten en twijfels, kunnen we worden wie we werkelijk zijn, stelde Op de Beeck. ‘Echt sterk zijn kan alleen door af en toe ook eens zwak te durven zijn.’ Daarvoor ‘is een weigering nodig van datgene wat de anderen van ons hebben gemaakt’, haalde ze Sartre aan. En moed. ‘Het is akelig om met ogen open af te stappen op datgene waar je je al een half leven tegen loopt te beschermen.’

In haar geval was dat het misbruik door haar vader tussen haar vijfde en negende. Ze vertelde er afgelopen september over in een openhartig gesprek bij De Wereld Draait Door, dat haar naast bijval ook op kritiek kwam te staan. Velen, onder wie experts, twijfelden aan haar verhaal, omdat het bewijs indirect was en via omstreden regressietechnieken verkregen zou zijn. ‘Het taboe was nog groter dan ik dacht.’

Intimiteit

Als je als schrijver lezers kunt verleiden om verder en dieper te kijken dan waar ze in het leven van alledag toe in staat zijn, ‘dan is dat misschien wel je verdomde plicht’, stelde ze vandaag. Misschien is dat ook wel de rol van de kunsten in algemene zin in de huidige maatschappij. ‘Ook al kunnen ze de wereld niet redden, misschien kan het wel af en toe met één mens.’ De intimiteit van een boek, dat je ook even weg kunt leggen als het je teveel raakt, helpt daarbij.

‘Ga aan de slag met uw wonde die het verhindert om blooteerlijk te zijn’

Dat betekent niet dat boeken ook meteen autobiografisch moeten zijn. Dat haar werk persoonlijk is, en grote levensvragen behandelt, vindt ze het belangrijkste. ‘De waarheid interesseert me niets’.

Door zelfinzicht word je ook weerbaarder tegen kritiek, maar niet immuun. ‘Natuurlijk zou ik het veel aangenamer vinden als ik voor het Boekenweekgeschenk een ronkende vijfsterrenrecensie had gekregen’. Maar waarom zou ze schrijven zoals recensenten het graag zien, als er zo veel mensen zijn die door haar boeken geïnspireerd zijn geraakt om anders te denken, vroeg ze retorisch.

Op de Beeck sloot af met een bijna stichtelijk appèl om ieders eigen blinde vlek onder ogen te zien. ‘Ga aan de slag met uw wonde die het verhindert om blooteerlijk te zijn.’