In navolging op acties in Amsterdam en Utrecht demonstreren Nijmeegse studenten en medewerkers vandaag voor de Palestijnse zaak. Ze eisen dat de Radboud Universiteit haar banden met Israëlische instellingen verbreekt. Hoe een golf van protest over Nederlandse campussen rolt.

Wie zijn de demonstranten?

De recente opleving van protesten begon vorige week met studenten en medewerkers die op maandag tenten neerzetten op een terrein van de Universiteit van Amsterdam (UvA). Sympathisanten sloten zich aan. Er waren ook alumni bij, die eerder meededen aan de Maagdenhuisbezetting in 2015. Verder deden er volgens critici, zoals onderwijsminister Robbert Dijkgraaf, ‘professionele relschoppers’ aan het protest mee.

Wat willen ze?

De demonstranten willen weten welke banden hun universiteit met Israëlische instellingen en bedrijven heeft. De UvA zou de samenwerking moeten stopzetten met onderwijsinstellingen die ‘genocide, apartheid en koloniaal geweld’ steunen en bovendien de contracten opzeggen met bedrijven die ervan profiteren.

Gaan de universiteiten deze eisen inwilligen?

De eisen zijn ‘eigenlijk bijna niet bespreekbaar’, zei UvA-rector Peter-Paul Verbeek tegen de NOS. Openheid over samenwerkingsverbanden vindt hij prima, ‘maar het doorsnijden van banden willen we niet.’ Ook de Universiteit Utrecht wil niet op de eisen ingaan, ook niet na de bezetting van afgelopen week.

Wel gaat de Universiteit van Amsterdam gesprekken organiseren over de samenwerking met bedrijven en instellingen in het licht van de oorlog in Gaza, zoals eerder gebeurde rond de fossiele industrie.

Hoe staat de Radboud Universiteit in deze discussie?

De bestuurders schreven gisteren nogmaals met afschuw naar de mensenrechtenschendingen te kijken. Ze steunen de oproep om een einde te maken aan het geweld tegen onschuldige burgers en humanitaire hulp in Gaza toe te laten. Het doorsnijden van de banden met Israëlische instellingen is echter niet aan de orde. De universiteit ziet samenwerkingsverbanden als een mogelijkheid een ‘open lijn’ te behouden.

Hoe ver mag een protest op de campus gaan?

Demonstreren mag, schrijft het Nijmeegse college van bestuur, zolang actievoerders zich aan de universitaire gedragscode houden. Racisme, seksisme, discriminatie, vernieling, (fysieke) bedreigingen of het uiten van leuzen die oproepen tot geweld en/of uitsluiting niet zijn toegestaan. De universiteit schrijft niet wat er gebeurt als hier geen gehoor aan wordt gegeven.

In Amsterdam kwam het tot aanvaringen met de ME? Welk geweld gebruikte die?

De dienders sloeg met wapenstokken, verwijderde barricades met een shovel en zette naar verluidt ook politiehonden in. Het kwam bij sommigen hard aan. De demonstranten spreken van bruut geweld.

Hoe zat dat met de demonstranten en tegendemonstranten?

Er is onder meer met vuurwerk en stenen naar de politie gegooid. Eén agent zou ammoniak in zijn ogen hebben gekregen. Maandag zochten enkele mannen ruzie met de demonstranten door fakkels en vuurwerk naar hen te gooien. Ze werden met stokslagen verjaagd.

Wie bepaalt eigenlijk dat de ME ingrijpt?

Als het protest op de campus is, moet de onderwijsinstelling aangifte doen. Daarna kunnen de burgemeester, de politie en het Openbaar Ministerie (de ‘driehoek’) beslissen om tot ontruiming over te gaan.

Wat is de schade van de bezettingen en protesten?

Er is voor anderhalf miljoen euro schade aangericht, schat de Universiteit van Amsterdam. Daarbij is de schade aan eigendommen van de gemeente, bedrijven en particulieren niet meegerekend, dus het bedrag kan oplopen. In Utrecht is er nog geen bedrag genoemd.

Wie betaalt de schade?

De UU heeft gedreigd om de bezetters de rekening te sturen als ze de boel niet netjes zouden achterlaten. De UvA kijkt nog “of en hoe” de schade op de demonstranten te verhalen is.

Hoe kijken andere universiteiten tegen zulke protesten aan?

Namens de Universiteiten van Nederland sprak Jouke de Vries in actualiteitenprogramma Buitenhof. Ze werken aan een gezamenlijk protocol: overnachten bij een universiteit mag niet en met gemaskerde demonstranten wordt niet onderhandeld (zoals bij de UvA gebeurde).

Wat staat er vandaag (maandag) te gebeuren in Nijmegen?

Nijmegen for Palestine schrijft op social media geschokt te zijn door het optreden van de universiteitsbesturen van Amsterdam en Utrecht. Die lieten volgens de actievoerders extreem geweld toe op hun campussen. Om solidariteit te tonen met de actievoerders daar roept Nijmegen for Palestine studenten en medewerkers op om vandaag (maandag) om 13.30 uur de collegezalen uit te lopen en naar het Erasmusplein te gaan.