GGZ-medewerker Berry Penterman (61) heeft het aan den lijve ondervonden. Psychiatrische patiënten die agressief reageren op zijn helpende hand. Hij werd zelfs een keer bedreigd met een samuraizwaard. Deze week promoveert hij.   

Penterman heeft onderzoek gedaan bij de crisisdienst van de GGZ, waar hij al jaren werkt. Hij en zijn collega’s worden opgeroepen als iemand psychotisch is, zelfmoord probeert te plegen, of heel verward is. Meestal na een telefoontje van de politie, de huisarts of familieleden. Ter plekke beoordelen Penterman en zijn collega’s dan of de persoon in kwestie in aanmerking komt voor bijvoorbeeld medicijnen of een opname.

In de helft van de gevallen gaat het om mensen die bij de crisisdienst van de GGZ nog niet bekend zijn. ‘Het is voor ons dus heel belangrijk om deze mensen aan ons te binden’. Alleen zit niet iedereen daarop te wachten. Sterker: meer dan eens worden Penterman en zijn collega’s uitgescholden, bespuugd of geschopt. Of ronduit bedreigd, zoals in het geval van de man die een samuraizwaard te voorschijn haalde. ‘Dan wil je wel rennen.’ Op dat soort momenten volgen Penterman en zijn collega’s een protocol. ‘We treden uit de situatie en roepen de politie erbij.’

Checklist
Voor zijn promotieonderzoek begon Penterman in 2002 met inventariseren hoe vaak er bij de crisisdienst van de GGZ Oost-Brabant sprake was van agressief gedrag. In 14 procent van de contacten, bleek. Penterman ontwikkelde daarop een checklist die 25 hulpverleners van de crisisdienst de afgelopen jaren hanteerden als ze werden opgeroepen. Penterman gaf ze met die checklist ook suggesties, zoals: neem altijd een collega mee; liefst ook een politieagent, vraag van tevoren genoeg informatie op over de persoon in kwestie en, als je twijfelt, spreek af op een veilige plek, zoals de EHBO of de GGZ zelf.

Zo’n checklist afwerken voor je erop uitgaat, blijkt te werken. De hulpverleners zijn er enthousiast over, constateert Penterman, het geeft ze houvast. Ook belangrijk: het aantal situaties waarbij sprake is van agressie bij de GGZ Oost-Brabant is sindsdien gedaald (met 6 procent).

‘Dat is natuurlijk goed nieuws’, zegt Penterman, die nu van plan is een app te ontwikkelen die ook andere crisisdiensten kunnen gaan gebruiken. Zodat ook andere hulpverleners voor ze erop uitgaan weten welke stappen ze kunnen volgen om geweld zoveel mogelijk te voorkomen.

Penterman is opgelucht dat zijn onderzoeksproject erop zit. Hij is er intussen ruim tien jaar mee bezig geweest. ‘Dat ik het toch heb geflikt, daar ben ik best trots op.’ / Martine Zuidweg  

Berry Penterman promoveert 30 september om 12.30 uur in de Aula