Radboud Universiteit ‘betreurt’ Holocaust-vergelijking Roos Vonk
-
Foto: James Hill (CC)
Niet voor het eerst botst hoogleraar Roos Vonk met haar werkgever: de Radboud Universiteit. Deze keer is de aanleiding een vergelijking van de hoogleraar tussen de Holocaust en de bio-industrie. ‘Onnodige en kwetsend’, aldus het college van bestuur.
De gelaakte opinie in NRC waarin Vonk de relatie legt tussen de vleesindustrie en de Holocaust is inmiddels drie weken oud. De storm aan tweets, reacties en woede-uitingen die de bijdrage teweegbracht is echter nog niet gaan liggen. Dit weekend nog reageerde presentator Frits Barend in Het Parool, waarbij hij ook expliciet de universiteit bij naam noemt: ‘Vonk maakt zonder scrupules, onder de vlag van de Radboud Universiteit en in navolging van Adolf Hitler van mijn grootouders varkens.’
Het college van bestuur reageert vandaag. Voorzitter Daniël Wigboldus: ‘Iedereen mag stelling nemen in het publieke debat. Maar de verwijzing die Roos Vonk in het stuk maakt naar de Holocaust is in onze ogen onnodig en kwetsend. Het college betreurt het dat door het gebruik van de term holocaust zo veel mensen geraakt zijn.’
Roos Vonk en het college van bestuur hebben met elkaar gesproken. Vonk gaf eerder al aan dat ze de term ‘holocaust’ beter had kunnen vermijden.
Berisping
Het is niet de eerste keer dat Vonk op het matje geroepen wordt door het Nijmeegse college van bestuur. Als coauteur van Diederik Stapel werd haar in 2011 onzorgvuldig handelen verweten. Vonk publiceerde uitkomsten van het onderzoek dat later frauduleus bleek (‘vleeseters zijn hufters’). Ze kreeg toen een officiële berisping na onderzoek van de onafhankelijke commissie wetenschappelijke integriteit van de universiteit.
Twee jaar later mocht Vonk zich opnieuw melden bij de bazen in het bestuursgebouw – ditmaal voor een ‘stevig gesprek’. Vonk bracht de universiteit in verlegenheid door een tweet waarin zij te kennen gaf minister Henk Kamp op z’n bek te willen slaan. Het college van bestuur, toen, in een verklaring: ‘Een wetenschapper, en zeker een hoogleraar, is dat 24 uur per dag en zeven dagen per week en dient zich daarnaar te gedragen.’
Koen schreef op 12 september 2017 om 11:45
Frits Barend maakt nogal kwistig gebruik van ad-hominem argumenten. Eerst rakelt hij Roos Vonks geschiedenis met Diederik Stapel op. De enige reden om dat de doen is om haar minder geloofwaardig te maken — alsof haar samenwerking met Stapel relevant is in deze discussie. En dan verderop: “jammer en gevaarlijk dat ze ook lijkt te redeneren met de hersens van een gemiddeld dier” of, nog erger, als hij verderop suggereert dat Vonk blij moet zijn niet te worden verkracht door de “eerste de beste voorbijganger”.
Ik ben het eens met de verwerping van Barend dat Vonk een beetje te gemakkelijk zegt dat de vergelijking niet opgaat, maar vervolgens wel steeds de associate tussen bio-industrie en holocaust maakt. Maar ik zie niet het zogenaamde probleem dat hij uitstipt in de volgende uitspraak: “Vonk maakt zonder scrupules […] van mijn grootouders varkens.” Ja, dat doet ze inderdaad. Want zowel uw grootouders als varkens zijn of waren levende wezens die recht hebben op een gelukkig leven. Want, Frits Barend, varkens worden wel degelijk uitgeroeid. Dan kun je teruggrijpen op de Thora of Bijbel om dat te rechtvaardigen (want ik geloof dat varkens in het Oude Testament tot onreine dieren worden verklaard), maar dan moet je niet net doen alsof het probleem niet bestaat of alsof varkens verdienen dood te gaan.
S. Wild schreef op 12 september 2017 om 13:23
Roos Vonk heeft al vaker de vergelijking met de holocaust gemaakt. https://joop.bnnvara.nl/opinies/veeindustrie-vergelijken-holocaust
De hoeveelheid terechte kritiek is de enige reden van haar spijtbetuiging. Ze is een activist en professor onwaardig.
Weejee schreef op 12 september 2017 om 13:45
Mevrouw Vonk heeft zichzelf benoemd tot roeptoeter van de Partij van de dieren. Zij roept, schoffeert, overschrijdt grenzen van fatsoen en huichelt. Niet noodzakelijkerwijs in deze volgorde. De clubjes van PvdD, Wakker Dier, AR etc. Voeren oorlog tegen de boeren. Mw.Vonk dient daarbij als uithangbord vanuit de vermeende wetenschappelijke verantwoording.
Vrijheid van uiting is een groot recht in Nederland, dat onderschrijft ook Radboud.
Anderzijds door deze wijze van optreden maakt zij niet alleen gebruik van de vrijheid van meningsuiting, maar door haar arbeidsrelatie brengt zij Radboud University in diskrediet.
De wetenschap is vrij, hoog goed in Nederland. Respect ook voor de vele wetenschappers. Maar mw. Vonk doet uitspraken die ver buiten haar competentie liggen als soc.psycholoog. En zelfs op dat vlak is zij berispt.
Kort en goed, bij elke andere werkgever zou er een discipline gesprek plaatsvinden voorafgaand aan een exit gesprek.
Ik wens de bestuurders van Radboud University veel wijsheid.
Vincent schreef op 12 september 2017 om 14:34
Zij schaadt de wetenschappelijke reputatie van de Radboud Universiteit door zich op deze wijze buiten haar expertise uit te laten. Tijd om mevrouw Vonk uit te zwaaien.
CB schreef op 12 september 2017 om 15:24
Mevrouw Vonk maakt met haar Vlapuit (sorry, kon ’t niet laten) uitspraken wel van elk Vonkje een stevig Vuurtje 😉
ST schreef op 12 september 2017 om 17:31
Helaas gaat de discussie grotendeels voorbij aan het centrale punt dat Roos maakt, of wij andere dieren, waarvan wij inmiddels weten dat zij pijn ervaren en een hoge mate van bewustzijn en intelligentie hebben, zo mogen laten lijden.
Het houden van veel dieren in een te kleine ruimte, het transport en het aan de lopende band doden, in dat opzicht is de vergelijking volgens mij niet erg ver gezocht. Door deze uitspraak worden gebeurtenissen uit de tweede wereldoorlog geenzins afgezwakt, integendeel. Het is juist vreemd dat wij niet met dezelfde afschuw reageren op de bio-industrie, wanneer het voor ons evident is dat de gebeurtenissen uit de Holocaust ‘onmenselijk’ waren.
De uitspraak ‘Mijn grootouder zijn geen varkens’ zegt allicht meer over Barend zelf. Men kan een dergelijke vergelijking namelijk alleen kwetsend vinden als men varkens en ‘het gemiddelde dier’ als inferieur beschouwd.
Sf schreef op 28 oktober 2017 om 11:36
Helemaal juist.
Cees Leijenhorst schreef op 12 september 2017 om 23:11
ST heeft gelijk: het is jammer dat door het lawaai over de inderdaad ongelukkige term ‘holocaust’ het eigenlijke punt van Roos wordt ondergesneeuwd. Wat mij betreft: ff rewinden en overal waar holocaust stond, spreken over uitroeiing. En dan is het grappige dat Frits Barend met zijn kolossale denkfout (‘Roos Vonk maakt van mijn grootouders varkens’) precies het punt bevestigt dat Roos maakt, namelijk dat de volslagen achterhaalde, maar desalniettemin heftiger dan welke geloofswaarheid ook verdedigde aanname dat varkens inferieure wezens zijn nog steeds dominant is. En daar moesten we het nog maar eens goed over hebben. Overigens kan ik me niet onttrekken aan het vermoeden dat de ongelooflijke agressie van veel reacties op RV niet alleen terug te voeren is op een terechte en begrijpelijke gevoeligheid wat betreft een mogelijke trivialisering van de Shoah. Als 1) RV geen vrouw was geweest en 2) ze het niet voor dieren had opgenomen was dan een en ander misschien een storm in een glas water geweest en niet een (social) mediastorm a la Irma?
Raoul schreef op 13 september 2017 om 20:27
Oke geen Holocaust, wel massamoord. Nu blij? Kwestie van stijl, of geen stijl. Veranderd niks aan de feiten.
De Vries schreef op 14 september 2017 om 17:43
Mevrouw Vonk is een pseudo-wetenschapper en charlantan pur sang. Ze verwart haar eigen politieke ideologie met feitelijkheden. Alleen al de claim dat vleeseters hufters zijn is ronduit idioot. Wat veroorzaakt gedrag als oorzaak van consumptie van bepaalde producten? Wat verandert de interne (neuro)fysiologie zodanig dat dergelijke gedragingen tot stand komen? Specifieke ketens aminozuren overeenkomstig uit dierenvlees?
Causaliteit plaatsen in het domein van ideeën – niet vreemd voor een ideoloog, wel voor een gedegen wetenschapper.
Welke eeuw leven we ook alweer? Methodologisch en epistemologisch kunnen we hier een simpele les uit trekken: de psychologie kan en mag nooit en te nimmer zonder (neuro)fysiologie mogen doen.
Klaas Landsman schreef op 15 september 2017 om 14:05
De RU heeft Frans de Waal een eredoctoraat verleend. Zijn belangrijkste boodschap is dat veel dieren in allerlei opzichten meer op mensen lijken dan we dachten, en in het bijzonder sociaal, gevoelig, en intelligent zijn (gezien onze omgang met dieren vraag ik me overigens af of mensen deze eigenschappen eigenlijk wel hebben).
Vissen ervaren al stress (zoals uitgebreid onderzocht door Nijmeegse biologen), varkens en zelfs kippen kennen aantoonbaar doodsangst (een student van mij werkte ooit kort bij Pluimveeslachterij C. van Miert en kon daar levendig over vertellen). Inhoudelijk is het daarom in mijn ogen juist om de systematische, industriële, en gewetenloze uitroeiing van dieren (waar Roos Vonk het over heeft) als een vorm van genocide te beschouwen, waar we ons alleen maar diep voor kunnen schamen. Alleen al tijdens het typen van dit stukje, zeg een kwartier, zijn in de VS zo’n 250.000 kippen geslacht voor consumptie en is een nog groter aantal mannelijke kuikens kort na uitkomen van het ei vergast.
Het zou gepast zijn om iets meer waardering tonen voor haar niet aflatende inzet voor het welzijn van dieren en in reacties op haar publieke uitingen wat minder op de vorm en wat meer op de inhoud te letten (zoals ook Cees boven al terecht opmerkt).
Jacqueline Modde schreef op 16 september 2017 om 12:28
Iedereen die zich verdiept in de gevolgen van de massale vlees- en zuivelconsumptie wereldwijd, ziet dat die gevolgen desastreus zijn voor het klimaat, het milieu en de volksgezondheid, en dat de productie van al dat vlees en die zuivel gepaard gaat met uitwassen, (zoals de misstanden in slachthuizen en de honderdduizenden dieren die dit jaar alleen al in Nederland levend zijn verbrand als gevolg van stalbranden).
We weten allemaal ergens wel dat er bij het fokken, vervoeren en slachten van landbouwdieren sprake is van heel veel dierenleed.
Ondanks dat we wel weten dat die vlees-en zuivelconsumptie en de massale bio-industrie, die aan die enorme vraag moet voldoen, om allerlei redenen totaal onwenselijk zijn, gaan we met zijn allen gewoon door met de kiloknallers.
Roos Vonk stelt dat komende generaties ons ter verantwoording gaan roepen voor onze passiviteit ten aanzien van de bio-industrie en probeert die passiviteit te duiden met behulp van kennis uit haar vakgebied. Daarbij heeft ze een vergelijking getrokken met de Holocaust, waarbij ‘vergelijken’ inhoudt dat er zowel parallellen als verschillen zijn.
Vergelijken is niet ‘gelijk stellen’. Ik zie die parallellen wel, en ik zie ook verschillen. Misschien was de vergelijking ongelukkig en het is uiteraard betreurenswaardig dat er mensen zijn gekwetst, wat ongetwijfeld niet de bedoeling is geweest.
Ik hoop wel dat de discussie naar aanleiding van de gewraakte vergelijking mensen vooral aan het denken zet over die hoogst belangrijke vragen die opkomen bij het lezen van het stuk: waarom nemen we onze verantwoordelijkheid niet, waarom doen we hier niets aan? Waarom vinden we het onderzoek van Frans de Waal fascinerend, maar verbinden we geen consequenties aan zijn bevindingen over het bewustzijn, emoties en moraliteit van dieren? Waarom schepen we onze kinderen en kleinkinderen op met die enorme milieuproblemen, om nu voedsel te kunnen consumeren dat we helemaal niet nodig hebben?
Roos Vonk stelt die belangrijke vragen. Zij is daarmee een wetenschapper met een geweten. Dat is niet hetzelfde als een activist.
Thomas Mertens schreef op 17 september 2017 om 21:14
Ik heb begrip voor het feit dat ons College van Bestuur gereageerd heeft op het stuk van Mw. Vonk zoals het gedaan heeft. Tegelijkertijd blijft die reactie mij bezighouden. Ten eerste lijkt mij dat hier met twee maten wordt gemeten. Waar het CvB zelf een aantal jaren geleden bij de politie aangifte heeft gedaan tegen een uitspraak van de PVV-leider, kan het moeilijk van een van zijn hoogleraren verlangen een bepaalde standpunt niet in te nemen. Mij lijkt de vrijheid van meningsuiting in het geding: in beide gevallen gaat het immers om een interventie in een publiek debat. Ten tweede is de gewraakte vergelijking geen uitvinding van Mw. Vonk. Zij is te vinden in het werk van (literaire) Nobelprijswinnaars zoals Isaac Bashevic Singer en J.M. Coetzee en zij is niet ver weg in de academische literatuur rond dierenrechten. Wat de reactie van het CvB betekent voor het gebruik van dergelijke literatuur in het academisch onderwijs, is mij niet geheel duidelijk.
Sjaan schreef op 1 november 2019 om 21:06
Het woord holocaust bestond al veel eerder dan het vreselijke gebeuren in de 2e wereldoorlog waar iedereen het woord nu mee associeert.
Holocaust betekent in de oorspronkelijke betekenis brandoffer, en in die zin kan het woord terecht gebruikt worden voor het intrieste en dieronterende lot dat dieren is beschoren in de bio- industrie. Mensen hebben de keuze. Dieren niet.
Walter schreef op 1 november 2019 om 21:37
Het woord holocaust werd met betrekking tot de bio industrie als in 2006 gebruikt door Hugo Brandt Corstius in zijn inspirerende pamflet ” Eet geen vlees” , uitg. Querido.
Het woord holocaust betekent van oorsprong gewoon brandoffer. Brandt Corstius als taalpurist wist dat uiteraard.
In die zin is het woord holocaust/ brandoffer ook door Roos Vonk terecht gebruikt in de betreffende context.
Walter schreef op 1 november 2019 om 21:59
Ordinaire censuur van een dierenlijken -vreter me het geweten in de maag? Zielig wel.
Niets erger dan de kliekvorming van gelovigen met te lange tenen.
Lees vooral het pamflet van Hugo Brandt Corstius tegen de dieren HOLOCAUST, misschien steek je er wat van op.
Fijne avond nog.
Walter schreef op 1 november 2019 om 22:02
En vergeet niet mijn reactie te verwijderen. Mensen mochten zich eens op hun tere zieltjes getrapt voelen. Het is een totale schande zoals het grootste Beest, zoogdier mens, dieren martelt, verkracht ( K.I.) afslacht en opvreet.