In het kader van de maand van de geschiedenis geven historici van de Radboud Universiteit aanstaande zaterdag gratis minicolleges. Midden in de stad, in een tent op de Ganzenheuvel, bespreken zij  bekende en minder bekende Nijmeegse ‘helden’.

De term ‘held’ moet je ruim zien, aldus Lennert Savenije, junioronderzoeker geschiedenis en een van de organisatoren. ‘Het gaat om mensen die nog altijd tot de verbeelding spreken of kunnen spreken. Om voorbeelden, zou je kunnen zeggen.’

Sterke indruk
Niet van alle Nijmeegse helden die zaterdagmiddag ter sprake komen, is meteen even duidelijk waaraan zij hun ‘heldenstatus’ danken. Ja,  Gaius Julius Civilis leidde in het jaar 69 de Bataafse opstand en zette Nijmegen daarmee ‘op de kaart’. Savenije: ‘Had hij niet gedaan wat hij deed, dan had Tacitus in zijn Historiën nooit over het toenmalige Nijmegen geschreven.’ En Jan van Hoof, die bij de operatie Market Garden de Waalbrug zou hebben gered, is ook bekend. En Edward Schillebeeckx verzette zich als theoloog tegen het Vaticaan – tamelijk heldhaftig.
Maar Ien Dales? ‘Die is vooral een voorbeeld. Ze was maar twee jaar burgemeester in Nijmegen, maar ze heeft zo’n sterke indruk achtergelaten dat alle burgemeesters na haar met haar zijn vergeleken. Het zou me niks verbazen als ze de komende maanden weer te sprake komt, nu Nijmegen een nieuwe burgemeester zoekt.’

Van Broekhuijsenstraat
Naar Aeneas baron Mackay, een negentiende-eeuwse protestantse premier die in 1839 geboren werd in Nijmegen, is nog niet eens een straat genoemd in zijn geboortestad. Toch speelde Mackay, die bijna tegen zijn zin, uit plichtsgevoel, minister-president werd, een belangrijke rol in de Schoolstrijd, die ging om het bijzonder onderwijs. En naar Reinier van Broekhuijsen werd dan wél een straat vernoemd – maar wat hij deed (hij voerde het bevel over de Nijmegenaren bij het Beleg van Nijmegen in 1473, toen de stad belegerd werd door Karel de Stoute) zullen niet veel Nijmegenaren weten.

Oranje Marie en de Gewone Man
Lennert Savenije verzorgt samen met Joost Rosendaal ook een minicollege, over Jan van Hoof en Oranje Marie. ‘Zij was de eigenaresse van een hotel-restaurant waar in de oorlog een verzetsgroep bijeenkwam. Na de oorlog werd zij als moederlijke verzetsheldin neergezet, dat was een beeld waaraan men toen behoefte had. Koningin Wilhelmina heeft haar nog bezocht.’
De middag wordt afgesloten met een lezing over Johannes Klomp, een onbekende Nijmeegse held, want namelijk een gewone man. ‘Met die lezing brengen we het thema van de maand van de geschiedenis, ‘ik en wij’, weer terug bij de bezoekers. Het laat zien dat geschiedenis niet alleen uit heldendaden bestaat, dat iedereen er een even belangrijk aandeel in heeft.’ /Anja van Kessel / Foto FaceMePLS

Radboud op de Ganzenheuvel. Gratis minicolleges, zaterdag 15 oktober van 12.00 tot 17.00 uur, hoek Houtstraat en Stikke-Hezelstraat. Download hier de programmaflyer.