Een huizenhoge hijskraan zette MeerLICHT, de telescoop naar Nijmeegs ontwerp, vandaag op het dak van het Huygensgebouw. De komende weken wordt de telescoop, die straks naar Zuid-Afrika gaat, op de campus getest.

Mannen met witte helmen houden voorbijgangers tegen die vanuit het Linnaeusgebouw de zijingang van het Huygens proberen te bereiken. Vragende blikken richten zich naar de lucht. Er staat niet elke dag een huizenhoge hijskraan naast het Huygensgebouw. Een automobilist die vanuit de garage de Heyendaalseweg wil bereiken botst er bijna bovenop.

De kraan tilt grote stukken metaal naar het dak, daar waar de twee sterrenkoepels staan. Beetje voor beetje wordt hier MeerLICHT, een optische telescoop naar Nijmeegs ontwerp, in elkaar gezet. De onderdelen van het apparaat zijn in verschillende Europese landen en in de Verenigde Staten gemaakt.

Hongarije
Over een half jaar staat MeerLICHT in Zuid-Afrika, op 400 kilometer ten noordoosten van Kaapstad. Samen met de voorloper van de gevoeligste radiotelescoop ter wereld, MeerKAT, zal het delen van het heelal afspeuren die vanaf het noordelijk halfrond nauwelijks zichtbaar zijn. De meerwaarde zit ‘m in de combinatie van een optische telescoop (MeerLICHT) en een radiotelescoop.  Sterrenkundigen verwachten dat de twee telescopen samen beter in staat zijn om veranderingen in het heelal in kaart te brengen.

Hoogleraar sterrenkunde Paul Groot heeft het plan vier jaar geleden bedacht met een collega uit Kaapstad. Samen met Steven Bloemen, die promoveerde aan de Leuvense universiteit, coördineert hij het project. Ze zijn de wereld over gevlogen om bedrijven te bezoeken die onderdelen maakten. Nu staan ze verwachtingsvol te kijken hoe de kraan die onderdelen naar boven hijst. Zoals het statief met ingebouwde motoren, waarop de telescoop straks draait, en dat in Hongarije is gemaakt.

‘We hebben een champagnefles opengetrokken. Of twee.’

Het belangrijkste deel van de telescoop, met de spiegels en de camera, is in Dwingeloo in elkaar gezet. Groot en Bloemen waren er onlangs bij toen dat deel werd getest. Groot: ‘Toen we ’m op de poolster richtten maakte-ie gelijk een goed beeld. Dan sta je wel even te juichen. We hebben een champagnefles opengetrokken. Of twee.’

Medewerkers van het TechnoCentrum van de bètafaculteit en vrijwilligers van de Astronomische Kring Nijmegen hebben de hijsoperatie op de campus voorbereid en in goede banen geleid. De komende weken wordt MeerLICHT hier getest. Eerst met een dummie-telescoop, en als alles goed gaat met de echte. ‘Zodat we niet voor verrassingen komen te staan in Zuid-Afrika’, zegt Bloemen. Op een berg in de woestijn is het lastig aan onderdelen komen, legt hij uit. ‘Daar zit je vijf uur rijden van Kaapstad. Al mis je alleen maar een kabeltje, dan heb je nog geen elektronicawinkeltje om het te halen.’ De telescoop moet volgens planning eind december naar Zuid-Afrika worden verscheept.

MeerLICHT is een prototype voor telescopen die over een paar jaar ook in Chili gebouwd gaan worden, de zogenoemde BlackGEM telescopen. Bloemen: ‘We gaan lessen trekken uit het werken met deze telescoop, en dan volgend jaar nog drie bijkomende telescopen maken die in 2018 naar Chili gaan om te gaan speuren naar bronnen die zwaartekrachtstraling uitzenden.’