In Nijmegen werken studenten mee aan een onderzoeksraket. 'We schieten hem af in Zweden, in honderd kilometer onbewoond natuurgebied.'

Het is de droom van veel studenten sterrenkunde: meewerken aan een raketlancering. Nijmeegse studenten doen het momenteel. Althans, ze werken mee aan de voorbereidingen. Het echte werk vindt plaats in Zweden.

Gaan ze naar de maan? Nee, dat niet. Het gaat om een sondeerraket, ook wel een onderzoeksraket genoemd. Deze raket schiet ongeveer honderd kilometer de lucht in, tot net boven dampkring, en valt daarna weer terug. ‘Hij maakt een paraboolvlucht’, zegt Sjoerd Timmer van Radboud Radio Lab (RRL).

Project PR3v2

Timmer begeleidt namens Radboud Radio Lab de studenten van de Radboud Universiteit en van de Technische Universiteit Eindhoven die samenwerken aan project PR3v2. ‘Het is een onderdeel van een groot Europees project van ESA REXUS. Deze ruimtevaartorganisatie geeft studenten de kans om mee te werken aan een sondeerraket. Wij combineren de theoretische kennis van Nijmegen met de technische kennis van Eindhoven. Zo leren de studenten van elkaar.’

Bij PR3v2 gaan studenten niet zelf een raket bouwen. Ze richten zich op het ontwerpen van ‘payloads’ oftewel de experimenten die meegaan met de raket. ‘We zijn ongeveer drie jaar geleden begonnen aan het project. Toen hebben we twee payloads gemaakt. De eerste was een deeltjesdetector die kosmische straling meet. Dit is belangrijk om te weten, omdat deze straling satellieten kan beschadigen. We weten niet genoeg over de herkomst van de deeltjes. Deels komen ze van de zon en deels van bijvoorbeeld supernova’s, maar hoe precies is nog niet duidelijk’, zegt Timmer.

Radiogolven

‘De tweede payload gaat over de locatie van de raket. We schieten hem af in Zweden, in honderd kilometer onbewoond natuurgebied. Maar op een gegeven moment verdwijnt hij uit het oog. Via GPS is hij nog te volgen, maar dat signaal valt soms weg. Niemand weet dan waar de raket exact is. Als hij weer landt, met een parachute, is het wel belangrijk om te weten waar we hem weer terug kunnen vinden.’

De Nijmeegse en Eindhovense studenten hebben een manier ontwikkeld waardoor het signaal wel stabiel blijft, namelijk via radiogolven. ‘Aan boord zijn drie transmitters (zenders) die radiogolven uitzenden’, legt Timmer uit. ‘Deze golven gaan op en neer. Aan het begin is de golf anders dan kilometers verderop. Op de grond staan drie stations die de golven opvangen, allemaal op een andere afstand. De een heeft dus een andere golf dan de ander. Door die gegevens te vergelijken weten wij precies waar de raket is. Vanuit de raketwetenschap krijgen we al enthousiaste signalen dat hier veel belangstelling voor is. Zeker bij onderzoeksraketten willen de bouwers en ruimtevaartorganisaties graag weten waar de raketten blijven.’

Er moet er nog wel veel onderzoek gedaan worden. ‘Twee jaar geleden ging de lancering van de raket goed, maar twee van de drie transmitters gingen kapot. Waarschijnlijk vanwege de trillingen tijdens de lancering. We konden dus niet goed het resultaat zien. Nu krijgen we een nieuwe kans om alles te verbeteren.’

De Nijmeegse studenten gaan nu opnieuw aan de slag met deze twee projecten.

Studenten die geïnteresseerd zijn om mee te werken aan PR3v2 kunnen zich melden bij Sjoerd Timmer ([email protected]). Ook niet-sterrenkundestudenten zijn welkom.