Na klachten van Chinese medewerkers en studenten heeft de Radboud Universiteit een rapport offline gehaald met daarin adviezen voor onderzoekers over samenwerking met China. ‘We worden erin neergezet als potentiële spionnen’, zegt biofysica-promovendus Ying Wang, die haar beklag deed bij de universiteit.

Je bent onderzoeker en wilt een samenwerkingsverband aangaan met een Chinese universiteit of kennisinstelling. Waar moet je dan op letten? Hoe zit het met de academische vrijheid, bijvoorbeeld, of met de veilige opslag van data?

Als handreiking voor medewerkers die met zulke vragen rondlopen, publiceerde de universiteit in april op Radboudnet een rapport van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS) met de titel Checklist voor Samenwerking met Chinese Academische en Kennisinstellingen. Het 13-pagina’s tellende document somt tien vragen en antwoorden op die onderzoekers in hun achterhoofd moeten houden bij het aangaan van een samenwerking.

Potentiële spionnen

De publicatie viel in slechte aarde bij Chinezen op de campus. Ying Wang, promovendus biofysica bij het Donders Instituut, stuurde namens haarzelf, Chinese collega’s en studenten een klacht naar het International Office, waarna het bericht met de link naar het rapport weer van het intranet verdween.

Het rapport zet Chinezen die studeren of werken op een Nederlandse universiteit neer als potentiële spionnen, zegt Wang in het Huygensgebouw. ‘We vrezen dat de checklist bijdraagt aan een cultuur van achterdocht tegenover Chinezen. Dat medewerkers ons daardoor misschien minder snel als betrouwbare collega’s zullen zien.’

‘Door dit zo te communiceren worden álle Chinezen verdacht van het stelen van onderzoeksdata’

Het rapport van het HCSS waarschuwt dat door samen te werken met Chinezen er een verhoogd risico is op het stelen van intellectueel eigendom. Het rept bijvoorbeeld over een niet nader genoemde Nederlandse universiteit die Chinese studenten een non-disclosure overeenkomst laat tekenen om te voorkomen dat patenten naar China weglekken. Ook het – in Nederlandse ogen – oneigenlijk inzetten van uitkomsten voor politiek gewin, wordt genoemd als risico.

Belediging

Wang vindt het rapport een pijnlijke belediging. ‘Door dit zo te communiceren naar medewerkers worden álle Chinezen verdacht van het stelen van onderzoeksdata. De Radboud Universiteit heeft zich altijd ingezet voor het tegengaan van discriminatie en racisme, maar met de verwijzing naar dit rapport doet ze het tegenovergestelde.’

Na het indienen van haar klacht is er een gesprek geweest tussen Wang en een medewerker van het International Office van de universiteit. Daarin is Wang excuses aangeboden en een verklaring gegeven voor het publiceren van het bericht. ‘Iedereen maakt fouten’, zegt Wang. ‘Ik ben tevreden met hoe de universiteit dit heeft opgelost.’

Overbrugging

Universiteitswoordvoerder Martijn Gerritsen zegt in een reactie dat de universiteit ‘te snel’ was met het publiceren van het bericht. De klacht van Wang was volgens hem mede-aanleiding voor het verwijderen van het bericht. ‘De verwachting is dat het kabinet voor de zomer komt met een uitgebreide China-strategie.’ Het rapport van het HCSS was ter overbrugging bedoeld – voor de medewerkers die nú al met vragen rondlopen. ‘Achteraf hadden we op het kabinet moeten wachten.’

Op dit moment zijn er tientallen samenwerkingsverbanden tussen de Radboud Universiteit en Chinese instellingen. ‘Samenwerking met Chinese universiteiten is net zoals met andere buitenlandse universiteiten uit oogpunt van onderzoek van eminent belang’, aldus Gerritsen, al voegt hij eraan toe dat ‘academische vrijheid en transparantie altijd voorop staan’.