Veruit de meeste bewindslieden in Rutte IV hebben aan een universiteit in de Randstad gestudeerd. De rest van het land komt er bekaaid vanaf. Zo ook de Radboud Universiteit, die alleen minister Rob Jetten (Klimaat en Energie) als alumnus in het kabinet heeft.

Het kabinet-Rutte IV bestaat uit 29 bewindslieden. 26 van hen hebben aan een universiteit gestudeerd. Twee komen van het hbo, onder wie Hugo de Jonge, die de pabo volgde. Henk Staghouwer (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) is met zijn opleidingsachtergrond de vreemde eend in de bijt: hij deed in de jaren zeventig de mavo, waarna hij een vakopleiding volgde.

Alumni van de zes Randstedelijke universiteiten zijn in het kabinet veruit in de meerderheid. 20 van de 26 academici (77 procent) gingen naar college in Utrecht, Amsterdam (VU of UvA), Rotterdam, Leiden of Delft. Samen herbergen deze universiteiten iets minder dan 60 procent van alle universitaire studenten in Nederland.

Rob Jetten

Overigens is die Randstedelijke oververtegenwoordiging niks nieuws. In de kabinetten van de afgelopen eeuw is de Universiteit Leiden hofleverancier, gevolgd door de UvA en Utrecht. De Radboud Universiteit levert van oudsher, na de Randstedelijke instellingen, de meeste bewindslieden: voormalig bestuurskundestudent Rob Jetten (D66) is de 35e.

Dat verrast Carla van Baalen, directeur van het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis, enigszins. ‘Immers: Groningen is de oudere en grotere universiteit. Blijkbaar speelt de fysieke afstand tussen Groningen en Den Haag dan toch een rol.’

Historica Van Baalen ziet een tweede mogelijke verklaring: de grote politieke invloed die de katholieke KVP in het verleden heeft gespeeld. ‘Veel katholieken gingen in Nijmegen studeren, vanwege de katholieke identiteit van de universiteit.’ En inderdaad: de eerste zeventien Nijmeegse alumni die toetraden tot het kabinet deden dat namens de KVP: van Louis Beel in 1945 tot Tiemen Brouwer in 1973.

Afspiegeling

In het nieuwe kabinet heeft alleen Rob Jetten, minister voor Klimaat en Energie, de Radboud Universiteit als zijn alma mater. Daarnaast volgde Micky Adriaansens, minister van Economische Zaken en Klimaat, een eenjarige postacademische studie in Nijmegen. Van Baalen tilt daar niet zwaar aan – alumni in de regering hebben is voor universiteiten vooral leuk voor hun uitstraling. ‘Men vindt het leuk en is er trots op. Maar of de Radboud Universiteit nu baalt dat slechts één van haar alumni in het kabinet zit, dat betwijfel ik.’

Wat veel belangrijker is, volgens Van Baalen, is dat de bredere bevolking zich kan herkennen in het Haagse bestuur. ‘Dat geldt in de eerste plaats voor het parlement, want dat is de volksvertegenwoordiging. Maar ook voor het kabinet is het belangrijk. Dat zie je aan de grote tevredenheid over de gelijke man-vrouwverdeling in Rutte IV.’ Aan de andere kant, zo stipt Van Baalen aan, bevat het kabinet slechts één persoon met een donkere huidskleur. Daar is de afspiegeling minder geslaagd.

Aardbevingsgebied

Belangrijk is evengoed dat bestuurders niet allemaal geboren en getogen zijn in het westen van het land. Op dit vlak is Rutte IV behoorlijk divers: er zijn net zo veel leden die in de Randstad geboren zijn, als daarbuiten. ‘Aan de uiterste randen van het land wonen veel mensen die zich niet gezien voelen door Den Haag’, licht Van Baalen toe. ‘Het voorbeeld bij uitstek is natuurlijk het aardbevingsgebied in Groningen. Natuurlijk helpt het als een bestuurder daar vandaan komt, als je wéét hoe het is om te wonen op trillende grond.’

En hoe zit het dan met de afspiegeling van de praktisch geschoolde medemens, die nu – op minister Staghouwer na – ontbreekt in het kabinet? Van Baalen: ‘Dat lijkt me geen bezwaar. Om je staande te houden als minister, leiding te geven aan een departement, daar komt veel bij kijken. Het is niet gek dat je dan al snel hoogopgeleid bent. Bovendien denk ik niet dat mensen daar een probleem mee hebben. Als je naar de dokter gaat, wil je ook dat die daarvoor gestudeerd heeft.’

Met medewerking van Paul van den Broek