Fysicus Bas van den Meerakker maakte de scherpste beelden ooit van botsende moleculen. Nature Chemistry publiceerde de resultaten vandaag.

Een botsing tussen moleculen, zou je denken, is gesneden koek voor fysici. Niets is minder waar. Fysici weten alles over botsingen tussen atomen en ook tussen een atoom en een molecuul, maar wat er gebeurt bij een botsing tussen moleculen is ze nog steeds een raadsel. De structuur van moleculen is eenvoudigweg te complex. Maar molecuulfysicus Bas van den Meerakker is hard op weg om het raadsel te onthullen.

Van den Meerakker gebruikt een apparaat, een deeltjesvertrager, waarmee hij een molecuul kan afremmen en dat maakt het makkelijker om moleculen tijdens een botsing te bestuderen. Een deel van het apparaat bracht hij mee van zijn oude werkgever, het Max Planck Instituut in Berlijn, een deel bouwde hij de afgelopen twee jaar hier.

Hij haalde er een dik jaar geleden al Science mee en afgelopen zomer een Europese subsidie (ERC Starting Grant) van anderhalf miljoen euro. Nu staat zijn onderzoek ook in Nature (Nature Chemistry).
Voor de laatste publicatie gebruikte hij de deeltjesvertraging opnieuw, maar dan in combinatie met een in Nijmegen ontwikkelde speciale beeldtechniek, waarmee botsingen haarscherp in beeld kunnen worden gebracht. Het resultaat: de beste beelden van molecuulbotsingen ooit. Overigens liet Van den Meerakker in dit experiment nog moleculen op atomen botsen. Een volgende keer wil hij het experiment herhalen met moleculen die botsen op andere moleculen.

Van den Meerakker is blij met het unieke beeld. ‘De richtingsveranderingen die we hebben gezien, zijn in theorie allang voorspeld. Maar dat we die theorie in zo’n hoge resolutie zouden kunnen visualiseren met onze deeltjesvertrager, hadden we natuurlijk wel gehoopt, maar is toch heel bijzonder.’/ Martine Zuidweg