Op festivals, tijdens het uitgaan of bij een huisfeestje: in sommige studentenkringen is het gebruik van drugs niet meer dan normaal. Het thema krijgt dan ook steeds meer aandacht. Vox liep met een groep studenten mee tijdens een festival voor een inkijkje in hun drugsgebruik.

Zaterdagmiddag, student Thijmen heeft zijn ontbijt net goed en wel achter de kiezen, wat op deze brakke dag een hele uitdaging is. Hij zit met twee vrienden een potje te kaarten aan een campingtafel op een modderig festivalterrein. Voor de lol, natuurlijk, al moet de verliezer wel een snuifje van de designerdrug 3mmc nemen. Thijmen verliest. Onder aanmoediging van zijn vrienden steekt hij zijn sleutel in een zakje met poeder, waarna hij deze naar zijn neus brengt en het poeder in één teug opsnuift.

Drugsgebruik is tegenwoordig helemaal niet vreemd meer, vertellen studenten Thijmen en Cees*. Cees: ‘Tijdens het uitgaan doen mensen het stiekem, maar tijdens een festival gebruikt de helft van de bezoekers openlijk.’

Drugsgebruik

Harde cijfers voor die beweringen ontbreken. Maar uit een onderzoek naar normalisering van drugsgebruik onder Brabantse jongeren uit 2021 blijkt dat “het gebruik van xtc op festivals genormaliseerd is”. Ook blijkt dat de meerderheid van de jongvolwassenen die zelf drugs hebben gebruikt het afgelopen jaar het gebruik van “xtc of trippende middelen” normaal vindt. Hetzelfde geldt voor een op de vijf die zelf géén drugs gebruikt.

Cijfers over middelengebruik zijn er wel. Uit onderzoek van het Trimbos-instituut uit 2023, waarin is gekeken naar de mentale gezondheid en het gebruik van studenten, blijkt dat 14 procent van de deelnemers xtc heeft geslikt het afgelopen jaar. 8 procent heeft psychedelische middelen (bijvoorbeeld LSD of paddo’s) gebruikt en 7 procent cocaïne.

Het middelengebruik onder studenten aan de Radboud Universiteit lijkt wat lager te liggen, blijkt uit cijfers van Healthy Student Life-onderzoek. Bij dat onderzoek is echter gekeken naar gebruik in de laatste zes maanden, in plaats van het afgelopen jaar. 11,9 procent van de deelnemers heeft xtc gebruikt, 9,2 procent designerdrugs (waaronder 3mmc en 4mmc), 4 procent psychedelische middelen, 2,8 procent ketamine en 2,7 procent cocaïne.

Festivalzomer

Terug naar de campingtafel. Die stond zo’n twee weken geleden op het kampeerterrein van het Down The Rabbit Hole festival (DTRH) in recreatiepark De Groene Heuvels bij Ewijk. Het is één van de vele meerdaagse festivals deze zomer waar veel Radboudstudenten naartoe trekken. Maar ook met de Vierdaagsefeesten en vele losse dagfestivals op verschillende plekken in Nijmegen zijn er genoeg momenten waarop drugs gebruikt kunnen worden.

Op DTRH blijft het niet bij dat ene lijntje voor Thijmen en Cees. De eerste dag, de vrijdag van het festival, hebben de twee ook al aardig wat gebruikt. Samen met hun groepsgenoten.

Die vrijdagmiddag leggen ze al vroeg in de middag een zakje met 3mmc-kristallen op de tafel, om deze plat te rollen. ‘Als poeder is het makkelijker te snuiven’, legt Cees uit. ‘Neem je nu al een nakkie (snuifje, red.)’, vraagt Thijmen. ‘Nee, nu nog niet, straks op het festivalterrein wel’, luidt het antwoord.

 

Enkele uren later wordt de daad bij het woord gevoegd: bij de eerste danceshow die de groep bezoekt worden de verpoederde drugs opgesnoven. Midden in de menigte, maar omringd door vrienden, steekt een enkeling een sleutel in een zakje poeder, om dit op te snuiven. Een andere student stopt vlug een xtc-pilletje in de mond, en slikt het met een grote slok water door.

Losser op de dansvloer

De drugs zorgen ervoor dat ze zich losser voelen op de dansvloer, vertelt Thijmen. Wanneer de studenten moe worden of het effect van de drugs afneemt, ‘pakken ze bij’, zodat ze langer door kunnen gaan. Uiteindelijk wordt er tot 05.00 uur de volgende ochtend doorgefeest – en ook gebruikt.

‘Wiet, cocaïne, ketamine, xtc, 3mmc en ook bier’, somt Cees de dag erop op. Sommige studenten van de groep waar de twee mee op pad zijn, hebben slechts één soort drugs gebruikt, anderen een cocktail van verschillende substanties. ‘Iedereen trekt een beetje zijn eigen plan qua gebruiken. Maar het gebeurt echt nooit dat we in hoeven te grijpen.’

‘Kan je kijken of er geen witte restjes om mijn neus zitten?’

Op zaterdagmiddag, na het kaartspel, is de sfeer nadrukkelijk minder uitbundig dan de dag ervoor. Hoewel er wel drugs gebruikt worden – Cees neemt halverwege de middag een lijntje speed om energie te krijgen – en er blikken bier open gaan, blijft de groep vooral bij de tent zitten.

‘Tijd voor BeReal (een app waarbij een foto gemaakt moet worden, red.)’, roept iemand. ‘Oh wacht, kan je kijken of er geen witte restjes om mijn neus zitten? Mijn moeder heeft ook BeReal namelijk’, grapt een ander.

Nieuwe energie

‘De ochtend was pittig, maar we zijn nu wat minder all-in gegaan’, vertelt Thijmen aan het begin van de avond. ‘We doen wat rustiger aan, en bezoeken meer optreden van verschillende genres. Wat minder elektronische muziek en wat meer bandjes bijvoorbeeld.’

Later op de avond komt de feeststemming dan toch. Maar om de nacht door te komen, gebruikt de groep de nodige oppeppende middelen. Nog voordat de Britse dance band Jungle, hoofdact van de dag, begonnen is, is er xtc, speed en alcohol genuttigd. Ook deze dag wordt er tot diep in de nacht gefeest.

‘Met name de combinatie van verschillende middelen vergroot het risico’

Zondag overdag staat vooral in het teken van bijkomen. De vermoeidheid slaat inmiddels toe bij de studenten. Cees: ‘Ik ben ’s middags met mijn vriendin gaan chillen op het strandje, waar we ook hebben gezwommen. Dat was echt heerlijk om te doen.’ Thijmen: ‘Ik heb een rondje over het terrein gemaakt en vond het bij nader inzien echt jammer dat ik zaterdagmiddag de hele tijd bij de tent heb gezeten, er waren echt veel leuke bandjes.’

Toch wordt ook de laatste festivaldag weer geheel ‘uitgespeeld’, zoals de twee het omschrijven. Bedtijd Cees: 03.00 uur. Bedtijd Thijmen: 05.00 uur.

Niet de norm

Het is goed dat er gepraat wordt over drugsgebruik, reageert hoogleraar en verslavingsexpert Jacqueline Vink. ‘Maar het belangrijkste is dat we blijven benadrukken dat drugsgebruik zeker niet de norm is’, nuanceert ze gelijk. Vink is nauw betrokken bij het Healthy Student Life-onderzoek. ‘Als we zeggen dat ruim een kleine 12 procent xtc heeft gebruikt het laatste half jaar, betekent dat ook dat ongeveer 9 op de 10 dat dus níét hebben gedaan.’

Michelle van der Horst, projectleider Studenten & Middelengebruik bij het Trimbos-instituut, onderstreept die woorden met klem. ‘Maar we zien inderdaad dat binnen bepaalde studentenkringen vaker drugs gebruikt worden’, vertelt ze. ‘Het gaat daarbij vooral om de invloed van een groep. Hoe meer mensen om je heen het doen, hoe meer je het ziet. Er hoeft geen sprake te zijn van groepsdruk, maar het voelt dan wel alsof iedereen drugs gebruikt. Vooral als je bijvoorbeeld naar een festival gaat met die groep.’

‘De studententijd is een tijd van uitdagingen en invloeden – op veel verschillende vlakken’, gaat Van der Horst verder. ‘Als je begint met studeren ben je vaak wat jonger en ken je misschien niet zoveel mensen. Hoe ouder je wordt, hoe meer mensen je leert kennen en hoe meer mensen om je heen misschien experimenteren met drugs. Dus als je het idee hebt dat je steeds meer drugsgebruik om je heen ziet, kan het ook zo zijn omdat je zelf ouder wordt. Vergelijk het met op kamers gaan, hoe langer je studeert, hoe meer mensen je kent die uitwonend zijn.’

Risico’s

Beide experts benadrukken dat drugsgebruik uiteraard niet zonder risico is. Een bad trip, uitdroging of juist watervergiftiging na oververhitting liggen op de loer. ‘Met name de combinatie van verschillende middelen vergroot het risico’, aldus Vink.

En er zijn ook sociaalmaatschappelijke problemen. ‘Verkeersveiligheid, agressie en seksueel grensoverschrijdend gedrag komen nu eenmaal vaker voor wanneer er drugs – of alcohol – in het spel is’, zegt Van der Horst.

‘We checken ook wel bij elkaar hoe het gaat als we hebben gebruikt’

‘Het belangrijkste is dat we het gesprek aan blijven gaan over middelengebruik’, licht Van der Horst toe. ‘Ik kan wel gaan roepen dat het slecht is dat en niemand het moet doen, maar we weten nu eenmaal dat het gebeurt. Als je het dan doet, doe het dan verstandig. Laat je drugs testen en wees je heel bewust van de risico’s die eraan kleven.’

Terugblik

Dat drugs niet zonder risico’s zijn, beseffen de twee studenten maar al te goed. ‘Down The Rabbit Hole was echt een uitzondering’, blikt Thijmen na afloop terug. ‘De Vierdaagseweek heb ik juist heel rustig aan gedaan, omdat ik niet al te vaak zoveel wil gebruiken.’

Ook zijn de heren in de dagen voor het festival extra vroeg naar bed gegaan en hebben ze minder alcohol gedronken, om fit aan het weekend te beginnen, vertellen ze. En over de voeding is ook nagedacht: ze hebben voldoende groente en fruit meegenomen om gezond te eten.

‘We checken ook wel bij elkaar hoe het gaat als we hebben gebruikt’, vertelt Thijmen. Hij haalt een voorbeeld van de zaterdagnacht aan, toen de groep tijdens het optreden van Jungle middenin de mensenmassa voor het hoofdpodium stond. ‘Een dame in onze groep voelde zich benauwd tussen alle mensen, die wilde even frisse lucht. Toen zijn we als groep weggegaan en even verderop gaan zitten, zodat zij even bij kon komen.’

Mocht het gedrag tijdens een festival nou écht uit de hand lopen, dan schuwen de studenten onderlinge confrontatie ook niet. ‘Stel iemand heeft net gesnoven en komt tien minuten later weer een snuifje vragen, dan zeg ik wel tegen hem dat hij dat niet moet doen en dat hij meer rust moet nemen’, besluit Cees vastberaden. ‘Maar gelukkig is het nog nooit zo ver gekomen.’

* In verband met het onderwerp willen Thijmen en Cees anoniem blijven. Hun echte namen zijn bekend bij de redactie.