De komende maanden zal de Radboud Universiteit, stap voor stap, haar weg moeten vinden uit de coronacrisis. Maar zoals voor de crisis wordt het nog lang niet, ook niet in het nieuwe collegejaar. Rector Han van Krieken: ‘Ik ga ervan uit dat medewerkers ook na 1 september nog thuis moeten werken.’

Een levend document, noemt rector Han van Krieken het herstartplan van de universiteit, dat vandaag wordt gepresenteerd. ‘Zodra er nieuwe maatregelen zijn, wordt het weer aangepast. Wij zouden graag zekerheid bieden over alles, maar dat lukt niet.’

Volgens het plan zullen in het nieuwe collegejaar fysiek en online onderwijs door elkaar lopen. U zei maandag tijdens de vergadering met de medezeggenschap dat de kwaliteit van het onderwijs even hoog moet zijn als vóór de coronacrisis.

‘We hebben straks nog fysieke contacturen, maar het zullen er minder zijn dan voor de crisis. Een deel van de studenten of docenten zal er bovendien niet zijn wegens gezondheidsklachten. Elk college moet daarom ook online te volgen zijn. We moeten het de studenten met klachten makkelijk maken om thuis te blijven. Dat geldt ook voor docenten die verkouden zijn. Zij mogen geen drang voelen om naar de campus te komen.’

‘Binnen het hoger onderwijs zijn veel concepten waar we naar zouden kunnen kijken, die mogelijk soelaas bieden om de kwaliteit hoog te houden. Van het probleemgestuurd onderwijs in Maastricht tot het mentorsysteem van Oxford en Cambridge, waar je dagelijks in een kleine groep met een tutor je voortgang bespreekt.’

‘Een werkgroep gaat dat met het Teaching and Learning Centre verder uitdenken. Ook gaan zij kaders opstellen, over de ruimte die er op de campus is bijvoorbeeld. Hoeveel studenten kunnen er tegelijk zijn en wie krijgt er voorrang? Extra focus krijgen de eerstejaarsstudenten in de bachelor en in de master, omdat zij moeten leren op een andere manier te studeren.’

Gelooft u dat de kwaliteit van onderwijs even hoog kan zijn als voor de coronacrisis?

‘Ja, maar ik weet ook dat het niet overal even snel zal lukken. Normaal neem je een aantal jaar de tijd voor een grootschalige herziening van het curriculum – bij geneeskunde duurde dat ruim vier jaar. Die tijd hebben we niet. Er wordt al heel veel van docenten gevraagd. Zij moeten in de zomer tijd krijgen voor vakantie. Desondanks denk ik dat heel veel wel gaat lukken.’

Door de coronacrisis wordt extra veel gevraagd van medewerkers. Hoe gaan jullie ervoor zorgen dat zij niet massaal overwerkt raken?

‘Het ziekteverzuim monitoren we altijd al. Tot nog toe zien nauwelijks een stijging. Het is heel belangrijk dat werknemers hierover het gesprek voeren met leidinggevenden. En daarom ook onze oproep dat iedereen vakantie opneemt.’

Het onderwijs zal ook volgend jaar meer online zijn. Tel daarbij op dat de introductie en het studentenleven er anders uit gaan zien, kan je dan als student het studeren niet beter een jaar uitstellen?

‘Ik begrijp de overwegingen van scholieren, maar ik denk niet dat het zó erg zal zijn. Als er een tweede golf van besmettingen komt, dan wordt het ingewikkelder. Je kunt wel een jaar wachten met studeren, maar we weten niet of er dan wél een vaccin zal zijn. Bovendien, een jaar backpacken kan nu ook niet – tenzij je naar de Achterhoek wil.’

‘Wij zullen alsnog een goed programma aanbieden, maar het zal anders zijn dan normaal. De anderhalvemeterregel zal er nog wel een tijd zijn, maar ik heb goede hoop dat iedereen regelmatig op de campus kan zijn. Wij garanderen goed onderwijs en goede begeleiding.’

De introductie is dé tijd om vrienden te maken. Maakt u zich geen zorgen dat er straks een coronageneratie rondloopt die geen normale intro heeft gelopen? 

‘Ik hecht eraan dat de introgroepjes elkaar dagelijks zullen zien, al is dat waarschijnlijk niet de hele dag. Een uur kan ook al belangrijk zijn. Dat hoeft niet allemaal op de campus. De groepjes zijn niet heel groot, dus ze kunnen elkaar ook op andere plekken ontmoeten. Dat zou een goede manier zijn om in je studie een aantal mensen te leren kennen. De introductie zal niet volledig online gaan. Maar het is evident dat het festival en de markt niet kunnen doorgaan.’

Hebben jullie al zicht op de gevolgen van de anderhalvemeterregel voor het werken op de campus? Volgens het herstartplan zijn medewerkers vanaf 1 september weer welkom op de campus, maar kan dat wel?

‘Dat is niet helemaal waar. Tot 1 september moeten medewerkers thuiswerken als dat kan. Ik ga er vanuit dat die regel ook na 1 september nog van kracht is.’

‘Een van de grootste belemmeringen voor werken en studeren op de campus zijn de vervoersstromen. We moeten het zo organiseren dat het openbaar vervoer die aankan. Ook daar moeten we prioriteiten stellen.’

‘We onderzoeken daarom of we kunnen gaan werken met time slots voor afdelingen, zodat zij gezamenlijk op een bepaald moment in de week even op de campus kunnen zijn. Het is belangrijk om elkaar af en toe echt in de ogen te kunnen kijken. Sommige dingen kunnen niet zo goed thuis.’

Welke activiteiten zullen na 1 september voorrang krijgen op de campus?

‘In onderzoek ligt het accent op wat alleen op de campus kan: laboratoriumwerk bijvoorbeeld. De capaciteit van de onderwijszalen is maximaal 20 procent van voor de coronacrisis. Maar als we in shifts werken en langere dagen maken, kunnen we ervoor zorgen dat alle studenten ten minste één keer per week college krijgen op de campus. En eerstejaarsstudenten in de bachelor en de master vaker.’

Als oplossing kijkt u onder andere naar het afhuren van De Vereeniging. Zijn andere plekken aan de orde?

‘We zijn daarmee bezig. De contacten met de Vereeniging en de Schouwburg zijn heel concreet, maar we onderzoeken tal van andere mogelijkheden. Misschien kunnen we we wel tenten neerzetten voor onderwijs, in Park Brakkenstein bijvoorbeeld.’

Wordt het leven op de campus ooit weer zoals het was?

‘Ik ben ervan overtuigd dat een goed vaccin zal komen. Maar sommige dingen zullen blijvend veranderen. Online gaat heel veel goed, waardoor we op termijn misschien minder hoeven te reizen.’

Als het openbaar vervoer zo’n groot struikelblok is: waarom zegt u dan niet dat mensen gerust naar de campus mogen komen, maar niet met het OV?

‘Zo veel mensen komen nu ook weer niet naar de campus met het OV. De meeste mensen fietsen. We hebben al nieuwe fietsenrekken aangeschaft, omdat de fietsenstallingen snel vol zullen raken. Ik maak me zorgen over het aantal parkeerplaatsen, als veel mensen met de auto komen.

Tegelijkertijd: als je ziet hoeveel mensen om vijf uur ’s middags over de Heyendaalseweg fietsen; daar wordt echt niet voldoende afstand gehouden. Extra reden voor ons om te zeggen: we zullen het aantal personen op de campus moeten gaan spreiden.’

De overheid heeft gezegd dat onderwijs alleen kan beginnen tussen 11.00 en 15.00 uur en na 20.00 uur. Komt er veel avondonderwijs?

‘De overheid staat toe dat regionaal andere afspraken worden gemaakt. De vervoerders waar wij mee in gesprek zijn willen, denk ik, ook niet dat al onze colleges om 11.00 uur zullen beginnen. Dan kunnen we beter elk uur nieuwe colleges laten beginnen.

‘Maar er zullen zeker colleges worden gegeven op minder populaire tijdstippen, bijvoorbeeld vrijdag om zes uur ’s avonds. Als docent of student zou ik daar ook niet blij mee zijn, maar we moeten de ruimte benutten. Ik denk niet dat we voor onderwijs het weekend willen ingaan. Voor onderzoek ligt dat anders. Promovendi hopen dat ze in shifts mogen gaan werken, met een eerste shift die ’s ochtends vroeg begint, en een tweede tot ’s avonds laat. Dat zou ideaal zijn voor het openbaar vervoer.’

Hoe wilt u dit allemaal in de gaten gaan houden? Zeven faculteiten, duizenden studenten en medewerkers.

‘Er zullen zeker tellingen plaatsvinden in het openbaar vervoer – dat is al vaker gebeurd. Een aantal jaar geleden hebben we al gekeken hoe we het vervoer beter kunnen spreiden. We weten hoe dat moet. We kijken ook of we met een pasjessysteem kunnen werken voor de laboratoria. Op dit moment wordt aan de ingang geregistreerd wie naar binnen gaat. Dat gaat straks met grote aantallen niet lukken, maar misschien kunnen we daar een systeem voor bedenken.’

Op de campus wordt het stilletjes aan wat drukker in de gebouwen. Maakt u zich daar zorgen over?

‘Dat komt deels doordat de thuissituatie niet voor iedereen ideaal is. Maar we zien ook mensen die eigenlijk thuis zouden moeten zijn. We blijven er goed over communiceren. Op dit moment is er geen aanleiding om daar strenger op toe te zien, maar we moeten er wel scherp op blijven.’

Hoe wil de universiteit omgaan met zestigplussers of mensen met kwetsbare familieleden? Op dit moment heeft iedereen er nog begrip voor dat zij thuisblijven, maar blijft dat zo?

‘We moeten er als werkgever alles aan doen om mensen zo veilig mogelijk te laten werken. Verder zal maatwerk nodig zijn.’

‘Ik ben zelf ouder dan zestig. Als ik een hele dag achter de computer heb gezeten, kan ik ’s avonds niet meer zo snel stukken voorbereiden als vroeger. Met die consequentie moeten we leven, totdat de situatie weer normaal is. Veel mensen hebben ontzettend veel werk, andere mensen net minder. We moeten kijken hoe we dat kunnen spreiden.’