De universiteit weet niet hoe vaak studenten betrapt worden op fraude bij een tentamen. De opleidingen zelf zeggen dat het vrijwel nooit voorkomt. Uit een enquête blijkt echter wat anders.

Het valt niet mee om na te gaan hoeveel er wordt gefraudeerd aan de Radboud Universiteit. Allereerst – uiteraard – omdat niemand weet hoeveel mensen er ongezien afkijken. Maar nagaan hoeveel studenten er wel betrapt worden, is ook schier onmogelijk. De universiteit houdt geen centrale database bij met daarin het aantal valsspelers.

De examencommissies van de opleidingen zijn verantwoordelijk voor de afhandeling van fraudegevallen. Maar veel opleidingen hebben hun eigen examencommissie. Ergo: het is praktisch ondoenlijk om een compleet overzicht te krijgen van alle fraudegevallen op de campus.

Uitzondering
Een rondje langs enkele van de grootste opleidingen van de campus leert dat studenten óf nooit frauderen, óf zo bedreven zijn dat ze nooit gepakt worden. ‘Van de afgelopen lange reeks van jaren zijn mij geen fraudegevallen bekend’, zegt Pieter Monté van het onderwijsbureau van de medische faculteit. ‘Bij ons gaat het misschien om één geval per jaar’, zegt Maria-Lucia Cantore, van het Onderwijsinstituut Psychologie en Kunstmatige intelligentie. Alle studies die Vox sprak gaven aan dat fraude geen groot probleem is tijdens hun tentamens.

Maar betekent dat dat er niet gefraudeerd wordt, of slechts dat men niet betrapt wordt? Toen RTL Nieuws de kwestie onderzocht aan vier (andere) universiteiten vonden ze tussen 2011 en 2015 een toename in fraudegevallen van 76 procent. Zou de Radboud Universiteit een brave, fraudevrije uitzondering zijn? Dat ligt niet voor de hand.

Om dat te checken hield Vox een enquête onder ruim 200 studenten. Fraude met telefoons en smartwatches is tamelijk zeldzaam, net als het old school gebruik van een spiekbriefje. Het afkijken bij een medestudent is daarentegen stukken populairder. Vrouwelijke studenten lijken wat braver dan de mannelijke. In iedere categorie vonden we (veel) meer mannelijke valsspelers, terwijl we 137 vrouwen spraken en maar 90 mannen. Geen van de ondervraagden zegt ooit gestraft te zijn voor fraude.

Een andere vorm van fraude is stukken populairder. Bijna de helft van de studenten gebruikt weleens oude tentamens die ‘illegaal’ gelekt zijn – bijvoorbeeld doordat ze stiekem gefotografeerd zijn bij een inzage. Natuurlijk – er zijn veel docenten die hun oude tentamens zelf publiceren, omdat er ieder jaar een nieuwe gemaakt wordt. Maar er zijn ook veel vakken waarvan de tentamens hergebruikt worden. En als je daar stiekem de hand op weet te leggen, dan is dat ook fraude. Een paar jaar geleden stonden van alle eerstejaarsvakken psychologie de tentamens in een Dropbox. Bij de Faculteit der Managementwetenschappen zijn tegenwoordig ook surveillanten aanwezig bij de inzage, onder andere om te voorkomen dat er stiekem foto’s gemaakt worden van de vragen. Uit de enquête blijkt niettemin dat deze vorm van fraude dus nog erg vaak voorkomt. Er was in deze categorie geen verschil tussen mannen en vrouwen.