Staatssecretaris Sander Dekker wist nog niet dat in Chili een megatelescoop staat met daarin instrumenten van Nijmeegse makelij. Nu wel. Paul Groot, astronoom in Nijmegen en voorzitter van onderzoeksschool NOVA, praatte hem gisteren bij op de technologiebeurs Hannover Messe.

Nijmegen bouwt mee aan de grootste telescoop ter wereld, de Very Large Telescope (VLT) in de Atakama-woestijn in Chili. Samen met astronomen uit Amsterdam, Groningen en Leiden (verzameld in de NOVA-onderzoeksschool) leveren ze een instrument dat van de vier bestaande, aparte telescopen een supertelescoop maakt. Daardoor kunnen de astronomen vijftien keer scherper naar het heelal kijken. Ze hopen hiermee onder andere planeten te onderscheiden rond de meest heldere sterren.
Belangrijk voor de voortzetting (lees: financiering) van NOVA is dat het Nederlandse ministerie weet waar de sterrenkundigen aan werken. Wat is beter dan de staatssecretaris zelf te laten meekijken?

Prototype
‘Hij stond vanmorgen opeens voor onze neus’, vertelt Paul Groot, hoofd van de afdeling sterrenkunde in Nijmegen. Donderdag bemant de hoogleraar de stand van NOVA (Groot is voorzitter, red.) op de Hannover Messe, de grootse technologiebeurs ter wereld. En hij heeft Dekker zojuist het prototype van een van de NOVA-instrumenten laten betasten. ‘Hij is de enige die er met zijn vingers aan mocht zitten’, aldus Groot. ‘We lieten hem maar, want hij was heel geïnteresseerd.’
NOVA staat niet voor niets op de beurs. ‘Laten zien wat we in huis hebben, vinden we noodzakelijk’, vervolgt Groot. Het is de tijd van het topsectorenbeleid. Bedrijven en wetenschappers moeten samenwerken. En om die contacten te stimuleren, is de beurs een uitstekende gelegenheid.

Paul Groot trekt zijn pak recht omdat een volgende ontmoeting met de staatssecretaris aanstaande is. Dit keer gaat het om een gepland en doordacht handen schudden. NOVA overhandigt het fonkelnieuwe instrument, genaamd Matisse, aan de collega’s van het Max Planck Instituut in Heidelberg, die gespecialiseerd zijn in het testen van apparatuur onder extreem koude omstandigheden. De Matisse werkt op infrarode golflengte en dan is het nodig dat het wordt gekoeld tot een aantal graden boven het absolute nulpunt. Omdat het een bijzonder moment betreft, is Sander Dekker gevraagd op het podium in hal drie van de immense beurs aanwezig te zijn.

Trots
‘Waanzinnig dat op het zuidelijk halfrond telescopen staan met Nederlandse instrumenten erin’, vindt Dekker als de handtekeningen zijn gezet. Hij laat zich door Groot en collega’s bijpraten over de telescopen in Chili en de internationale samenwerkingsverbanden. ‘Als je dit ziet, kun je alleen maar trots zijn’, verzucht de staatssecretaris met een glimlach. Hij prijst de korte lijntjes die er zijn tussen de verschillende universiteiten die meewerken en de bedrijven die zich hebben aangesloten om onderdelen te leveren. ‘Dit is nou het idee achter het topsectorenbeleid.’

De NOVA-collega’s schuiven tevreden aan de lunch. Zij wisten het al lang, dat ze aan iets bijzonders werkten. Het ministerie is nu ook op de hoogte. Paul Groot hoopt dat die kennis bijdraagt aan een structurele financiering van NOVA. / Annemarie Haverkamp