Leerlingen die YouTube-filmpjes kijken over natuurkunde, scoren beter op een toets dan klasgenoten die een handboek lezen. Scholier Nico van de Mortel en statisticus Manfred te Grotenhuis deden er samen onderzoek naar. Nu publiceren ze in Mens en Maatschappij.

Voor iemand die doorgaans publiceert over hypotheses en statistiekmethoden, was het een welkome afwisseling om de praktijk in te duiken. Statisticus en socioloog Manfred te Grotenhuis reageerde dan ook enthousiast toen scholier Nico van de Mortel uit Deurne hem vroeg te helpen met zijn profielwerkstuk. ‘Mijn vader zei ooit ‘met die statistiek van jou sla je geen spijker in de muur’, om aan te geven dat het vaak zeer
academische kwesties zijn waar we ons mee bezig houden. Hij had gelijk. Ik duik graag in de theorie, maar hierbij had ik zoiets: dit is echt interessant.’

Van de Mortel, die zijn eigen middelbaar onderwijs maar saai vond, wilde kijken of You Tube-video’s betere toetsresultaten geven dan een handboek. Het experiment had hij al uitgezet. Hij had twee 5 en 6 vwo-klassen in tweeën gedeeld, waarbij de ene helft vlak voor het afnemen van een toets in het natuurkundeboek las en de andere helft naar You Tube-filmpjes keek over natuurkunde. Twee weken later werd de onderzoeksopzet omgedraaid en kregen de leerlingen uit de eerste groep filmpjes te zien en las de andere helft het boek.

Brommen
De scholier wist vervolgens niet goed wat hij aan moest met al die data. Hoe verwerk je zoiets? ‘Toen kwam hij dus bij mij. Een keurig mailtje, het enthousiasme spatte ervan af.’ En laat Te Grotenhuis nu net een nieuw rekenprogramma in huis hebben dat goed bruikbaar is bij de analyse van gegevens van kleine groepen respondenten. ‘We hebben daarvoor een computer staan, in een aparte kamer hier op de afdeling. Die laat je een nachtje brommen en dan heb je de uitkomst.’

Tijdens dat brommen doet de computer vier miljoen keer een bepaalde berekening. Niet iets wat je zou kunnen overlaten aan een scholier. Maar Van de Mortel stond niet meteen te juichen toen Te Grotenhuis hem de resultaten meedeelde. ‘Ja maar als die computer dit kan, dan kan-ie misschien ook…’, vertelt Te Grotenhuis over de reactie van de scholier. ‘Nico is duidelijk een perfectionist. Je zou de lijst van mailtjes moeten zien die wij elkaar hebben gestuurd.’

Het onderzoek werd er alleen maar beter van, geeft Te Grotenhuis grif toe. ‘Daarbij vond ik zijn onderzoeksopzet ook heel wetenschappelijk. Ik dacht vrij snel: daar moeten we de boer mee op.’

Onderzoeksbloed
De resultaten zijn opvallend: de leerlingen die de YouTube-filmpjes over natuurkunde keken, bleken de toets beter te maken dan leerlingen die het handboek lazen. Hoewel Te Grotenhuis waarschuwt dat het dom zou zijn om dat handboek nu maar over de schutting te gooien. ‘Het is natuurlijk een combinatie die waarschijnlijk het beste werkt. Je zou verwachten dat je een bodem moet leggen met een handboek, maar de filmpjes kunnen de leerstof wel aantrekkelijker maken, of zorgen voor een extra herhaling.’

Nico van de Mortel doet inmiddels een ICT-opleiding aan de hogeschool in Eindhoven. Te Grotenhuis heeft hem nog proberen te interesseren voor de wetenschap. ‘Ik heb gezegd: er zit onderzoeksbloed in je. Maar hij vindt die ICT zo interessant. Nou we komen Nico nog wel eens tegen hoor, daarvan ben ik overtuigd.’ / Martine Zuidweg

Binnenkort wordt het onderzoek gepubliceerd in wetenschappelijk tijdschrift Mens en maatschappij.