Stichtingsbestuur stapt naar rechter na conflict met bisschoppen
-
Berchmanianum. Foto: Dick van Aalst
Het Stichtingsbestuur, dat toezicht houdt op Radboud Universiteit en -umc, is in conflict met de Nederlandse Bisschoppenconferentie. De bisschoppen, die leden van het Stichtingsbestuur benoemen, houden kandidaten tegen omdat ze niet katholiek genoeg zouden zijn. Het Stichtingsbestuur stapt daarom naar de rechter.
Het conflict tussen de bisschoppen en de Stichting Katholieke Universiteit (SKU) of het Stichtingsbestuur (de raad van toezicht van de universiteit en het Radboudumc, red.) is al langere tijd gaande.
Verschillende vacatures van het Stichtingsbestuur werden de afgelopen vijf jaar niet ingevuld, omdat de kandidaten werden afgewezen door de bisschoppen. De Radboud Universiteit is een katholieke universiteit en daarom worden de leden van de raad van toezicht in principe door de Nederlandse bisschoppenconferentie benoemd – bij andere universiteiten gebeurt dit door het ministerie van OCW en bij de Vrije Universiteit Amsterdam door de ledenraad van de VUvereniging.
Ongewenst
‘Tot nog toe zijn vijf mensen tegengehouden op een aantal gronden die wij heel moeilijk te vatten vinden’, zegt Loek Hermans, voorzitter van het Stichtingsbestuur. ‘Volgens de bisschoppen zouden de kandidaten niet katholiek genoeg zijn.’
Zo weigerde de Bisschoppenconferentie in het voorjaar van 2019 om voorgedragen kandidaat-leden te benoemen, waardoor het bestuur op dit moment zes leden telt – één te weinig volgens de eigen statuten. Ook moest de termijn van drie leden – waaronder die van voorzitter Loek Hermans – worden verlengd, omdat er geen opvolgers paraat stonden. ‘We hebben geprobeerd met de bisschoppen tot een oplossing te komen via overleg, nieuwe procedures en uiteindelijk via nieuwe kandidaten’, zegt Hermans, ‘maar we komen er niet uit.’
Het Stichtingsbestuur is de impasse beu. ‘De huidige leden vinden het ongewenst om twaalf jaar of langer toezichthouder te zijn,’ zegt Hermans, die sinds mei 2008 voorzitter is. ‘Het is goed als er af en toe nieuwe mensen komen om met de besturen van universiteit en ziekenhuis tot goed beleid te komen.’
Ondernemingskamer
Ook op een tweede vlak is er onenigheid tussen het Stichtingsbestuur en de bisschoppen. In het kader van de bestuurlijke splitsing van de Radboud Universiteit en het Radboudumc, de zogenaamde ontvlechting die eind 2020 rond moet zijn, stelt de SKU nu een nieuwe bestuursvorm voor. Die moet bestaan uit twee aparte stichtingen met elk een raad van toezicht waarin telkens slechts één van de vijf toezichthouders door de Bisschoppenconferentie zou worden benoemd. De overige toezichthouders zouden benoemd worden door het huidige stichtingsbestuur en vervolgens door hun opvolgers. De bisschoppen zijn akkoord met de splitsing, maar willen nog altijd alle toezichthouders kunnen benoemen, zoals nu het geval is.
‘We hebben geprobeerd met de bisschoppen tot een oplossing te komen’
Het Stichtingsbestuur stapt daarom, met de steun van het college van bestuur van de universiteit en de raad van bestuur van het Radboudumc, naar de Ondernemingskamer (een landelijk orgaan dat bindende uitspraken doet over geschillen in Nederlandse vennootschappen, red.). De bedoeling is de bestuurlijke splitsing tussen universiteit en ziekenhuis buiten de bisschoppen om door te kunnen voeren.
‘Sterke argumenten’
Loek Hermans acht de kans groot dat de Ondernemingskamer het Stichtingsbestuur zal volgen. ‘Het blijft natuurlijk altijd de vraag wat een rechterlijke uitspraak zal zijn, maar onze argumenten zijn heel sterk’, zegt hij. ‘We hebben jarenlang geprobeerd uit deze impasse te komen. Ook de Ondernemingskamer zal naar onze mening wel zien dat voor de governance van zo’n grote instelling, een hoogwaardig en adequaat toezicht absoluut noodzakelijk is.’
Als het Stichtingsbestuur het wint bij de rechter, mogen de bisschoppen voortaan nog slechts één lid van de raden van toezicht van de universiteit en het Radboudumc benoemen, waardoor hun invloed aanzienlijk afneemt. Waarschijnlijk komt de zaak eind mei of in juni voor de Ondernemingskamer.
En de bisschoppen? ‘Zij achten het op dit moment niet raadzaam te reageren op deze kwestie’, laat een woordvoerder weten via mail.
Anoniem schreef op 26 maart 2020 om 12:24
Wat een belachelijke situatie. Dit hele ‘probleem’ komt enkel voort uit een arrogantie van de overige betrokkenen die zich niet neer willen leggen bij de autoriteit van de bisschoppen. Wanneer de bisschoppen de kwalificaties van de voorgedragen bestuursleden niet toereikend vinden moet men maar personen aandragen die wel aan die kwalificaties voldoen in plaats van mensen waarvan bekend is dat zij niet praktiserend katholiek zijn. Leuk dat jullie allemaal plannen en ideeën hebben, maar wanneer de bisschoppen niet akkoord gaan lijkt het gevolg mij simpel: deze plannen kunnen niet door gaan. Vrij kinderachtig om dan naar de rechter te stappen om het eigen gelijk te halen. Wanneer de positie van de bisschoppen in de SKU statutair vast staat lijkt mij niet dat de daaronder gestelde besturen daar iets aan kunnen veranderen (maar ik weet hier niet genoeg van natuurlijk). Het lijkt me in ieder geval niet wenselijk en een grote stap achteruit.
Bert schreef op 26 maart 2020 om 16:43
Wat is de toegevoegde waarde van de bisschoppen dan precies? De statuten lijken me onvoldoende om de autoriteit van de bisschoppen te onderbouwen.
Anoniem schreef op 26 maart 2020 om 19:21
De toegevoegde waarde zit hem in het waarborgen van het katholieke karakter van de voormalige KUN. Uiteraard zijn vele functies nu open voor niet-katholieken en is nog slechts een klein gedeelte van de studenten en het personeel katholiek, maar het heeft zeker meerwaarde om op het allerhoogste het katholieke karakter wel volledig te handhaven. Historisch gezien is het heel logisch dat bisschoppen een rol hebben op een universiteit, een universiteit is immers van oudsher een kerkelijk instituut. In het Nederland van vandaag geeft deze organisatiewijze de RU ook een geheel eigen karakter. Deze bijzondere organisatievorm heeft – naast de maar al te vaak besproken ‘negatieve’ effecten – ook zeer positieve uitwerkingen. Zoals het feit dat onze universiteit veel meer mogelijkheden heeft voor studenten inspraak dan elders.
Anoniem schreef op 26 maart 2020 om 21:41
Je weet er inderdaad niet genoeg van. Of het bestuur wat kan doen aan een statutair vastgelegde bepaling, en in dit geval dus (waarschijnlijk) de benoemingsregeling van bestuurders, hangt af van de vraag wie er volgens de statuten bevoegd is tot wijziging van de statuten. Daarnaast is de rechtbank bevoegd om de statuten op verzoek te wijzigen, indien dat noodzakelijk is. Het artikel doet vermoeden dat het bestuur de statuten niet (zelfstandig) kan wijzigen. De gang naar de rechter is dus juist heel logisch, aangezien er sprake is van veranderde omstandigheden ten opzichte van vroeger, waardoor de stichting niet meer kan voldoen aan de eigen statutaire minima met betrekking tot bestuurders. Reden genoeg om naar de rechter te stappen als men er niet met de bischoppen onderling uit kan komen.
S. Remark schreef op 26 maart 2020 om 16:39
Jammer en vooral vreemd dat er geen gekwalificeerde kandidaten meer te vinden zijn.
Alsof het bestuur een eigen profielschets hanteert en zo bewust de confrontatie zoekt, op weg naar verdere secularisatie. Op deze wijze kan dit slechts verliezer opleveren.
Zou het iets te maken kunnen hebben met de voorzitter, die m.i. niet kan bogen op ‘koersvastheid’ en bepaald geen glansrijk ‘trackrecord’ heeft?
Marcus schreef op 27 maart 2020 om 10:21
De hoogste tijd voor de bisschoppen om hun plek te kennen in de huidige maatschappij en lekker achter de geraniums te gaan zitten.
S. Remark schreef op 27 maart 2020 om 14:09
Laten we deze serieuze onderwerpen niet op deze wijze bagatelliseren en zeker niet ridiculiseren. Inzicht en wijsheid is toch niet teveel gevraagd van Radboud Alumni?
Charlotte schreef op 22 oktober 2020 om 10:45
Zowel de RU als het UMC hebben een zeer belangrijke maatschappelijke functie. In de tegenwoordige maatschappij past een dergelijk katholiek dogma niet meer.
Als de katholieke kerk haar zin zou krijgen met haar opvattingen uit de “dark ages”, zou er binnen de kortste keren niet veel meer over zijn van zowel de RU als het UMC.