Veel vrouwen voelen zich ’s avonds en ’s nachts onveilig op straat. Om daar aandacht voor te vragen houdt collectief Catcalls of Nimma zaterdag de Nijmeegse Heksennacht. ‘We willen de nacht terugeisen’.

‘App je als je thuis bent?’ of ‘ik loop wel even met je mee naar huis’. Het zijn uitspraken die iedere vrouw wel kent. Na een avondje stappen spreekt een bezorgde vriend of vriendin ze uit. De nacht wordt vaak als onveilig ervaren, vooral door vrouwen. Precies om deze reden is er dit weekend een heksennacht in de stad.

Een heksennacht? Gaan vrouwen met bezemstelen en punthoeden de straat op? ‘Nee, de term verwijst naar de Middeleeuwse heksenprocessen’, vertelt oud-student Judith Holzmann (24) van het collectief Catcalls of Nimma, dat bekend is van stoepkrijtacties tegen straatintimidatie. ‘Vrouwen werden in die tijd beschuldigd van hekserij en op brute wijze gemarteld. De term heks had toen dus een negatieve connotatie. We gebruiken hem nu juist om de kracht van vrouwen te laten zien.’

Moord op microbioloog

De heksennacht is een protestmars, die al jaren bestaat. De eerste heksennacht vond plaats in 1975 in Philadelphia. Daar heette het: ‘Take back the night’. De protestactie ontstond als reactie op de moord op microbioloog Susan Alexander Speeth, die werd neergestoken toen ze vanaf haar werk alleen naar huis liep. Hierna gingen vrouwen in de Amerikaanse stad met spandoeken, pannen en fakkels de straat op. Ze lieten hiermee zien en horen dat de nacht veilig hoort te zijn voor iedereen.

Drie jaar later, in 1978, vond de eerste heksennacht in Nederland plaats. In totaal deden er tien steden aan mee, waaronder Nijmegen. Het fenomeen is later meerdere keren herhaald. Zaterdag vindt er een nieuwe editie plaats. Dit keer in een modern jasje: de fakkels en pannen zijn vervangen door stoepkrijt.

‘We willen als Catcalls of Nimma iets groots organiseren’, vertelt Holzmann. ‘We dachten eerst aan een guerrilla-actie, waarbij we ’s nachts stiekem het centrum van Nijmegen vol krijten met voorbeelden van straatintimidatie.’ Het zou een uitvergrote versie zijn van wat Catcalls of Nimma al twee jaar doet. Samen met Yana van de Sande (24) – student Artificial Intelligence – en Roos van den Oever (23) – student bestuurskunde – krijt Holzmann namelijk op verschillende plekken in Nijmegen teksten over straatintimidatie. ‘We krijgen waargebeurde verhalen binnen op ons Instagramaccount en krijten vervolgens de uitspraken op de plek waar deze zijn gedaan. Denk aan het Kronenburgpark of bij het station.’

Discriminerende uitspraken

Inmiddels zijn deze krijtteksten al op tientallen plekken in Nijmegen verschenen. ‘We spraken met iemand van Het Wereldvrouwenhuis, en zij vertelde over de heksennachten. We zagen de oude plakboeken en waren meteen enthousiast. Het past perfect bij ons.’ Geen stiekeme actie in het holst van de nacht dus. Maar júist direct de aandacht trekken met een massaal protest.

‘Straatintimidatie is net zo goed een probleem voor mannen als voor vrouwen’

Tenminste, met wat aanpassingen, zegt Holzman. ‘De heksennacht was vroeger alleen voor vrouwen, maar straatintimidatie is net zo goed een probleem voor mannen als voor vrouwen.’ Daarnaast beslaat straatintimidatie niet alleen seksuele opmerkingen, legt ze verder uit. ‘Er worden ook discriminerende of homofobe uitspraken gedaan. Een grote groep mensen heeft er last van. Met de heksennacht willen we dus niet alleen aandacht vragen voor de straatintimidatie jegens vrouwen, maar eigen voor iedereen die hier last van heeft.’ Ze stimuleert dat iedereen kan aansluiten, dus ook mannen, queers en anderen die zich aangesproken voelen. ‘Hoe meer verscheidenheid, hoe beter we de nacht kunnen terugeisen.’

Krijtstops

De heksenjacht staat zaterdag gepland. ‘Het is de bedoeling dat we van 21.00 tot 22.30 uur zoveel mogelijk krijten in het centrum van Nijmegen. We lopen samen een route en stoppen dan bij verschillende ‘krijtstops’ om uitingen van straatintimidatie neer te zetten.’ De deelnemers mogen hun eigen ervaringen op de straatstenen schrijven, of ontvangen suggesties gebaseerd op inzendingen.

Verder is er die avond een gratis workshop waar wordt uitgelegd hoe je als omstander het beste kan handelen bij straatintimidatie. Tegelijkertijd houden de organisatoren in een andere zaal van de Bibliotheek Mariënburg een gesprek over (straat)intimidatie. De avond wordt – na de mars – afgesloten met een feest in café De Plak.

Meedoen is gratis, meer informatie is online te vinden.