De politie roept – na Charlie Hebdo – om zwaardere wapens. Maar is dat wel een goed idee? Uit onderzoek van Arne Nieuwenhuys blijkt dat spanning en angst een negatieve invloed hebben op de schietvaardigheid van agenten. In een nieuwe studie laat hij zien dat hier moeilijk op te trainen is.

Arne Nieuwenhuys, universitair docent en onderzoeker bij het Behavioural Science Institute (BSI), ziet het keer op keer in zijn lab. Agenten hebben de neiging om onder hoge stress eerder, en minder nauwkeurig te schieten. In zijn studies leidt dit soms tot situaties waarin agenten ook schieten als er van een reële dreiging geen sprake is: de verdachte draagt bijvoorbeeld helemaal geen wapen. Nieuwenhuys: ‘Ons onderzoek laat zien dat politieagenten, als gevolg van stress, significant meer beslissingsfouten maken.’

Aanslagen
Zijn onderzoek is actueel nu de politie steeds vaker doelwit is van aanslagplegers. De gerichte aanslagen in westerse landen op politieagenten zorgen voor extra spanning in de beroepsgroep. En als agenten ergens geen baat bij hebben, is het wel extra stress, ziet Nieuwenhuys  in zijn jongste studie, deze week gepubliceerd in Applied Ergonomics.

In die studie liet Nieuwenhuys politieagenten een trainingstraject doorlopen, waarin ze tijdens schietoefeningen in meer of mindere mate werden blootgesteld aan dreiging. De insteek van de training was dat agenten door gewenning beter zouden leren reageren – lees: minder inschattingsfouten zouden maken – onder hoge stress. Opvallend genoeg bleek de training niks uit te maken: op een nameting schoten getrainde agenten in een stressvolle situatie nog steeds te snel, net als de niet-getrainde agenten uit de controlegroep. ‘Hoewel het om een experiment gaat, is dat toch iets om rekening mee te houden in de praktijk. Het effect van stress moeten we serieus nemen.’

Schietreactie
Trainen onder stressvolle omstandigheden is dus niet genoeg. Maar wat dan wel? ‘Ik denk dat we nauwgezetter moeten kijken welke mechanismen ervoor zorgen dat agenten onder hoge stress meer fouten gaan maken. We moeten dus meer onderzoek doen naar de oorzaken van de te snelle reacties en tijdens trainingen kijken of we die zaken kunnen aanpakken.’

Een van de dingen waar Nieuwenhuys samen met collega’s van het BSI nu naar kijkt, is de rol van impulscontrole. ‘Dan gaat het om het vermogen om een ingezette schietreactie te stoppen op het moment dat omstandigheden daarom vragen. Bijvoorbeeld wanneer de verdachte zich overgeeft of je plotseling ziet dat een verdachte ongewapend is. ‘/ Martine Zuidweg