Studenten beter wapenen tegen de klimaatcrisis. Dat is het doel van RE:PLACE, een honourslab waarin studenten van de Radboud Universiteit en kunsthogeschool ArtEZ samen nieuwe leeromgevingen ontwikkelen met de focus op duurzaamheid.

‘We zijn vergeten de pasta van het vuur af te halen’, zegt Hannah Fricke (26). Fricke en haar studiegenoten staan op het punt om samen te gaan eten. Dat doen ze altijd tijdens de wekelijkse bijeenkomsten van RE:PLACE, een transdisciplinair honourslab van de Radboud Universiteit en kunstacademie ArtEZ. Aan de muren van de ruimte die ze gebruiken voor hun bijeenkomsten hangt kunst, gemaakt door de deelnemers zelf.

Een onwetende observant zou niet kunnen vermoeden dat het samen eten een wezenlijk onderdeel is van het onderwijs binnen dit honourslab. Net als de meditatiesessie, onder leiding van ArtEZ-student én yogadocent Karolina Wargin (31), waarmee de bijeenkomst is afgetrapt.

‘In het reguliere onderwijs is te weinig ruimte voor creativiteit’

‘We bouwen en testen leeromgevingen en onderwijspraktijken die gericht zijn op het versterken van de daadkracht van studenten in de klimaatcrisis’, vertelt Rozalia Tóth (28), onderzoeker bij het Teaching and Learning Centre en host van het honourslab. ‘En RE:PLACE houdt zich bezig met onderwijsinnovatie die uitgaat van de aanname dat we leven in het Antropoceen, in een tijd van een klimaatcrisis.’

Tijdens de lab-bijeenkomsten bestaan er geen docenten en studenten, alleen participanten. Samen schrijven ze een wetenschappelijk artikel over de leeromgevingen en onderwijspraktijken die zij hebben getest.

Creatief

Die klimaatcrisis was voor Wargin een belangrijke reden om deel te nemen aan het honourslab. Ze is geboren in Polen, maar op haar elfde verhuisde ze naar Italië. Anderhalf jaar geleden kwam ze naar Nederland voor de master Artist Educator bij ArtEZ. ‘Zo belandde ik bij RE:PLACE. Ik wilde meer actief en politiek bezig zijn met klimaatverandering door met andere mensen samen te werken.’

Fricke woont sinds 2017 in Nijmegen, maar komt oorspronkelijk uit Duitsland. Juist het samenwerken was voor de masterstudent biomedische wetenschappen een uitdaging. ‘Groepen zijn normaal niet echt mijn ding, maar bij RE:PLACE heeft het goed uitgepakt. Ik vind het heel waardevol om een plek te hebben waar je ideeën kunt uitwisselen en je creativiteit kwijt kunt.’

‘Een eigen plek is belangrijk om het gevoel te hebben dat je ergens bij hoort’

Grace Renfurm (25) doet een master Philosophy, Politics and Society en heeft zich aangemeld voor het honourslab omdat het reguliere onderwijs niet werkt voor haar. ‘Er is te weinig ruimte voor creativiteit en eigen inbreng.’

Kloof

Precies om die reden startte Tóth in 2020 met het honourslab. ‘We leven in een tijdperk met een klimaatcrisis, oorlog in Europa en de verdeling tussen Global North en Global South (in het noorden bevinden zich de rijkste landen en in het zuiden de armste, red.). Dit roept veel vragen op, bijvoorbeeld over hoe jij als persoon in zo’n wereld het beste kunt leven. Deze vragen worden in het huidige wetenschappelijk onderwijs niet beantwoord. Dat proberen wij wél te doen.’

Dat was voor sommige deelnemers wel even wennen. ‘Door onze verschillende achtergronden was het lastig om een gezamenlijk doel te vinden. Bij ArtEZ zijn we gewend om op projectbasis te werken, maar op de universiteit gebeurt dit veel minder’, aldus Wargin. Door veel discussies, het uitproberen van verschillende strategieën en door na te denken over de structuur van de bijeenkomsten werd de kloof gedicht.

‘En we leren ook veel van elkaar,’ vult Renfrum aan. ‘Ik vind de creativiteit die de mensen van ArtEZ meebrengen in dit project heel waardevol.’

De bijeenkomsten vinden plaats in kunstatelier POPOP, aan de Stieltjesstraat. Er is bewust gekozen voor een plek die losstaat van de universiteit of kunstacademie. ‘Deze plek geeft ons de kans om iets nieuws te creëren, weg van de bestaande structuren en manieren van denken,’ zegt Tóth. ‘Bovendien is een eigen plek heel erg belangrijk om het gevoel te hebben dat je ergens bij hoort en om geworteld te zijn.’

Brussel

Dat de groep op elkaar ingespeeld is, bleek op het New European Bauhaus Festival in Brussel dat plaatsvond van 9 tot 12 juni. Dat is een vierdaags festival met lezingen, discussies, performances en tentoonstellingen rondom de thema’s schoonheid, duurzaamheid en inclusiviteit. ‘De uitnodiging voor het festival bevestigde dat wat we aan het doen zijn een belangrijke impact heeft op mensen,’ aldus Renfrum.

De organisatoren vroegen RE:PLACE om een educatief programma te organiseren op het festival. Wargin: ‘We wilden niet alleen maar een informatiekraam zijn. Daarom hebben we ook workshops storytelling gegeven. Sindsdien hebben we echt vertrouwen in wat we doen.’