Het is niet vreemd dat inlichtingendienst AIVD studenten benadert om informant te zijn, vindt deskundige Giliam de Valk. Student Mike (‘liever geen achternaam’) werd een paar jaar geleden gevraagd om infiltrant te zijn. ‘Het kwam nogal knullig over.’

Gilliam Valk verdedigt de keuze van de AIVD om studenten in te zetten als infiltranten. ‘In andere landen komen studenten vaak in aanraking met een buitenlandse inlichtingendienst, die graag wil dat ze hun informant worden. Als AIVD wil je zo’n buitenlandse dienst vóór zijn.’ Hij reageert op het AD-artikel van student Ivo Roodbergen. Valk promoveerde op onderzoek naar de Nederlandse inlichtingendienst en is docent aan de Universiteit van Amsterdam (Ad de Jonge Centrum voor Inlichtingen- en Veiligheidsstudies). Waarom benadert de AIVD ook hier in Nederland studenten? ‘In de protestbeweging heb je groepen die extremistisch dreigen te worden. De AIVD benadert studenten die niet geradicaliseerd zijn om zo’n beweging te kunnen inschatten.’ Student Mike werd drie jaar geleden benaderd door de regionale inlichtingsdienst (RIVD). ‘Ik zat in de bus toen ik werd gebeld door een onbekend nummer. De beller had kennelijk al een paar keer voor mijn deur gestaan, aangezien ik niet thuis was belde hij uiteindelijk maar. De beller wilde niet zeggen wie hij was, toen hij erachter kwam dat ik in de bus zat zei hij meteen: ‘Ik zie je bij de bushalte.’ Beetje raar, want ik vertelde niet waar ik naartoe ging.’ De rest van het verhaal leest als een thriller. ‘Toen ik uit de bus stapte, zag ik een donkere auto staan. Een man en een vrouw stonden me op te wachten.’ Mike werd verzocht in de auto plaats te nemen, maar weigerde. ‘Nadat ik weigerde, identificeerde het koppel zich pas. We liepen naar een nabij gelegen industrieterrein toen het koppel zich identificeerde als politieagenten. Ze vertelden dat ze mijn naam via een artikel in de ANS hadden gevonden. Het artikel ging over uitgaan, totaal niet te koppelen aan nationale veiligheid dus. Ze wisten dat ik zijdelings betrokken was bij het opzetten van de acties om te protesteren tegen de bezuinigingen in het hoger onderwijs. Ze vroegen of ik wilde vertellen wat er tijdens de voorbereidingen van die acties werd besproken. Ik sloeg het aanbod af. Deels omdat ik de manier waarop ze me benaderden raar vond, maar ook omdat ik me geïntimideerd voelde. Staan daar ineens twee mensen voor je neus die alles van je weten.’ Na dat gesprek is Mike nog meerdere malen gebeld met de vraag of hij mee wilde werken. ‘In de eerste gesprekken werd de nadruk gelegd op de veiligheid en Nederland, de laatste paar gesprekken werden indringender. De gesprekken waren altijd vriendelijk, maar er werd wel geïnsinueerd dat wanneer er iets misging tijdens de demonstratie ik daar dan deels verantwoordelijk voor was.’ Na die insinuaties was voor Mike de maat vol. ‘Ik vroeg ze te stoppen met me lastig te vallen, ze drukten mij toen op het hart niets over onze gesprekken te vertellen aan andere mensen.’ Was Mike niet bang dat de weigering consequenties zou hebben? ‘Nee, daar ben ik te nuchter voor. Hun aanpak kwam zo knullig over dat ik me daar geen zorgen over maak.’ / Jolene Meijerink, HOP