De discussie over abortus is internationaal de laatste tijd weer opgelaaid. Maar daarbij gaat het weinig over de persoonlijke verhalen die erbij horen. Tot ongenoegen van student Naomi, die zelf de lastige beslissing heeft moeten maken. ‘Ik hoop dat we in de toekomst écht open met elkaar in gesprek kunnen over dit soort lastige onderwerpen.’

Betrouwbare informatie over zwangerschapsafbreking via social media? Vergeet het maar. Kort na de inauguratie van Donald Trump als 47^e president van de Verenigde Staten werd een flink aantal accounts en zoekresultaten op social media als Instagram en Facebook opgeschort. Ook accounts over abortuspillen werden verborgen in de zoekresultaten.

Student Naomi* kan er met haar hoofd niet bij. ‘Het is juist cruciaal dat over een onderwerp als dit openheid en informatie is’, zegt ze. Eerder noemde Amnesty International het verwijderen van abortusgerelateerde content al ‘een bedreiging voor het recht op gezondheid en autonomie’.

Naomi spreekt uit ervaring: Ze heeft zelf zo’n anderhalf jaar geleden een abortus gehad. Wat haar steekt, is dat er veel over het onderwerp gezegd en geschreven wordt, maar mensen snel voorbijgaan aan de beweegredenen die erachter schuil gaan.

Nu de universiteit tien dagen lang in het teken van mentale gezondheid staat tijdens de Wellbeing Weeks, wil ze graag haar verhaal doen. Om het thema bespreekbaar te maken op de campus.

Anti-abortus op de campus

Want niet alleen in Amerika, ook op de Nijmeegse campus zijn er felle voor- en tegenstanders. Zo vond er in het voorjaar van 2024 een anti-abortusprotest plaats, georganiseerd door een conservatieve christelijke groep. Vijf mannen verspreidden anti-abortusflyers, sloegen op trommels en speelden doedelzak voor het Huygensgebouw.

Hoewel volgens het Algemeen Nijmeegs Studentenblad (ANS) het gros van de studenten het groepje negeerde, kregen de mannen toch waarvoor ze kwamen: aandacht. Hun aanwezigheid op de campus was in menig studentenkring het gesprek van de dag. Ook in die van Naomi.

‘Ik heb het er al zwaar mee’, vertelt ze op de Vox-redactie. Ze schudt haar hoofd, slaakt een diepe zucht. ‘En als ik dan ook nog eens van een onbekende – die nota bene zelf niet eens zwanger kan raken – te horen krijg dat ik een moordenaar ben, dan voelt het alsof ik dubbel gestraft word.’

‘39.322 zwangerschapsafbrekingen betekent ook 39.322 persoonlijke verhalen’

‘Al helemaal als ik vervolgens ook studiegenoten erover hoor praten. Die aangeven dat “iedereen een mening mag hebben” en dat er “niets mis is met protesteren”. Natuurlijk mag je ergens voor of tegen zijn, maar het enige wat die mannen daar willen doen is provoceren. Ten koste van vrouwen die voor een keuze staan die vaak ontzettend lastig is.’

Dat de discussie over het onderwerp weer oplaait is op zich niet vreemd. In Nederland vonden afgelopen jaar zo’n 10 procent meer zwangerschapsafbrekingen plaats dan het jaar ervoor. 39.332 waren het er in totaal, een toename van 3685 ten opzichte van het jaar ervoor. Dat blijkt uit een rapport van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd, waarvoor alle ziekenhuizen en abortusklinieken hun cijfers openbaar hebben gemaakt.

Het nieuws domineerde de krantenkoppen in verschillende Nederlandse media. Tegelijkertijd was abortus – of vooral het wegnemen van het recht erop – een van de grote thema’s tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen.

Maar achter al die krantenkoppen en politieke discussies gaan een hoop onbekende verhalen schuil, weet Naomi. Ze geeft graag een kijkje in de achtergrond van zo’n beslissing. ‘39.322 zwangerschapsafbrekingen betekent ook 39.332 persoonlijke verhalen. Daar gaan veel mensen te gemakkelijk aan voorbij. Natuurlijk is niet ieder verhaal even zwaar, maar het debat is niet compleet met alleen de cijfers.’

Naomi’s verhaal

Het verhaal van Naomi begint op haar sportclub, waar ze in 2022 haar toenmalige vriend leert kennen. Al snel volgt een relatie. ‘Aan het begin was het allemaal mooi en fijn. We hadden het zelfs over een toekomst, mét kinderen.’

‘Maar dat veranderde met de tijd. Het begon met kleine ruzies, waarvan de schuld altijd bij mij kwam te liggen. Daarna werd het geleidelijk steeds erger. Aan het begin had ik het niet eens door. Tot we op het punt kwamen dat als ik hem ergens op aan wilde spreken, ik alleen maar te horen kreeg hoe het eigenlijk toch mijn schuld was en ik verward uit het gesprek kwam.’

De ruzies gaan van kwaad tot erger. Als ze dingen doet die hem niet aanstaan, volgen woedeaanvallen. Hij schreeuwt, gooit met spullen. Meermaals hangt de studente zwak en misselijk boven de wasbak, letterlijk ziek van de situatie. Naomi voelt zich onder druk gezet en durft steeds minder.

‘Ik heb me nog nooit zo slecht gevoeld als toen’

Voor Naomi wordt het op dat moment duidelijk dat ze geen kinderen met hem wil. ‘Ik besloot naar de huisarts te gaan voor anticonceptie en wilde aan het begin van mijn volgende cyclus met de pil beginnen. Maar het was al te laat: ik werd maar niet ongesteld.’ Een positieve zwangerschapstest bevestigt haar voorgevoel.

Ze vertelt het tegen haar vriend. ‘In eerste instantie werd hij boos toen ik zei dat ik twijfelde. We spraken af om alles te laten bezinken. Maar nog diezelfde avond kreeg ik een appje dat hij besloten had dat het stopzetten van de zwangerschap het beste was.’

Langs bij de kliniek

Naomi en haar vriend besluiten langs te gaan bij de abortuskliniek. Maar ook daar ontstaat ruzie: de verpleegster wil, naar gebruik, een vertrouwelijk gesprek met de studente. Haar vriend wil daar per se bij zijn, wat wordt geweigerd. Een knoop wordt er die dag niet doorgehakt.

Ondertussen blijft Naomi nog met honderden dilemma’s in haar hoofd zitten. Ja, ze wil graag een kind. Maar als ze dat alleen opvoedt, redt ze dat financieel dan wel? En hoe moet het met haar studie? En wat betekent het voor de relatie met haar vriend?

In totaal bezoekt ze vier keer de abortuskliniek. Maar na de eerste keer zonder haar vriend. De avond voor de tweede afspraak krijgen de twee weer ruzie – ‘het ging echt om iets kleins’. Na een fikse woordenwisseling wordt Naomi midden in de nacht met haar kleren in een koffer uit het appartement van haar vriend gezet.

‘Ik heb me nog nooit zo slecht gevoeld als toen. Ik heb een tijd doelloos over straat gelopen en geprobeerd verschillende mensen wakker te bellen. Uiteindelijk nam een vriend van me op en heb ik alles er huilend uitgegooid. Hij is me gelijk op komen halen.’

De afspraak bij de kliniek de dag erop zegt ze af. Drie weken later volgt de derde afspraak, waar Naomi haar verhaal er tegen de verpleegster uitgooit. Die drukt haar op het hart om niet in die emotionele staat zo’n moeilijke beslissing te nemen. Het contact met haar vriend verbreekt ze ondertussen. Dat is niet makkelijk. Tientallen appjes, telefoontjes en onverwachte bezoekjes bij haar voordeur volgen. ‘Ik had hem overal geblokkeerd, maar dan maakte hij weer een nieuw adres aan om mij te mailen.’

‘Er is geen dag voorbijgegaan dat ik niet denk aan alles wat er gebeurd is’

Hij staat meermaals onverwachts voor de deur van Naomi, die enkele keren de politie belt. Maar de jongen op heterdaad betrappen lukt steeds niet. Wel adviseert de wijkagent een dossier op te bouwen en bij te houden wanneer hij contact zoekt of langskomt.

Wat ze op dat moment niet weet is dat haar vriend ook naar haar ouders toe is gegaan. ‘Hij heeft hun toen blijkbaar verteld dat hij zich zorgen om mij maakte. Omdat ik zwanger was, en hij zogenaamd niet zeker wist of hij wel de vader was. Ik kwam er pas later achter, toen ik het zelf aan mijn ouders vertelde…’

Brief aan haar kindje

Bij het vierde bezoek aan de abortuskliniek, wordt de zwangerschap afgebroken. ‘De keuze was echt niet makkelijk. Inmiddels waren we een paar weken verder. Ik voelde al echt een band met… ja… mijn kindje.’

Het voelt niet als een last van haar schouders. ‘Er is geen dag voorbijgegaan dat ik niet denk aan alles wat er gebeurd is, verdrietig ben of mijn kindje mis.’

Ze slikt. Valt even stil.

‘Ik heb ook een brief geschreven aan mijn kindje, waarin ik uitleg dat de keuze die ik heb gemaakt uiteindelijk voor zowel mezelf als voor hem of haar het beste is.’

‘Ik voel me bij lange na nog niet de oude, maar ik ben op de weg terug’

Naar de sportclub gaat ze in die tijd niet meer. Studeren is lastig. ‘Ik was mentaal en fysiek uitgeput. Ik heb in een jaar tijd slechts een paar studiepunten gehaald. Daarvoor liep ik nominaal. De studieadviseur was heel zorgzaam en dacht met me mee, maar uiteindelijk moet ik zelf mijn tentamens halen.’

Terugkijkend kan ze zichzelf wel voor haar kop slaan. ‘Achteraf gezien had ik veel eerder bij mijn ex weg moeten gaan. Pas op het moment dat hij me letterlijk op straat zette terwijl ik zwanger was, had ik door dat het echt niet oké was hoe hij me behandelde. Maar ja, daarvoor zag ik het grotere plaatje niet.’

‘Het was ook niet makkelijk om van hem af te komen’, gaat ze verder. ‘Ik was bang dat als ik de zwangerschap zou doorzetten, hij er alles aan zou doen om de controle over mijn leven en dat van mijn kind te behouden. En dat wilde ik ons beiden niet aandoen.’

Eenzaam

‘Ik heb psychologische ondersteuning gehad en ben flink bezig met het verwerkingsproces. Ook heb ik mijn studie weer langzaamaan opgepakt en een nieuwe sportclub gevonden. Ik haal echter nog steeds niet al mijn vakken én ik voel me bij lange na nog niet de oude. Maar ik ben op de weg terug.’

Wat niet helpt bij de verwerking is dat er weinig ruimte is om erover te praten. ‘Ik heb me vaak eenzaam gevoeld. Het is geen onderwerp dat ik met iedereen bespreek, ik wil anderen ook niet met mijn leed lastigvallen. Zeker niet als je ziet hoe snel sommigen een oordeel klaar hebben.’

Wat hoopt ze dat er concreet verandert op de campus? ‘Geen idee’, verzucht ze. ‘Ik hoop vooral dat we een stukje verdraagzamer worden naar elkaar. En dat we écht open met elkaar in gesprek kunnen over dit soort lastige onderwerpen. Dat is zeker in het huidige politieke klimaat ontzettend belangrijk.’

* Uit privacyoverwegingen wil Naomi niet met haar echte naam in het verhaal. Haar naam is bekend bij de redactie. De illustraties zijn door Naomi zelf gemaakt.