Studenten zijn minder gaan drinken tijdens de eerste coronalockdown, het tabaksgebruik is ongeveer gelijk gebleven en het gebruik van cannabis is zelfs licht gestegen. Dat blijkt uit onderzoek van het Behavioural Science Institute (BSI). ‘Kennelijk zorgt het thuiszitten ervoor dat studenten vaker wiet of hasj roken.’

Voor het onderzoek werden 10.000 studenten tijdens de eerste lockdown, in het voorjaar van 2020, gevraagd naar hun gebruik van de verdovende middelen alcohol, tabak en cannabis.

De uitkomsten lijken op die van een onderzoek dat Vox in 2021 deed: beide onderzoeken zien een afname in alcoholgebruik tijdens de lockdown. Verschil is wel dat uit het BSI-onderzoek blijkt dat de groep studenten die wekelijks cannabis gebruikt tijdens de eerste lockdown groter is geworden. Volgens de onderzoekers geeft de uitkomst een goede indicatie van de invloed van de coronamaatregelen op het middelengebruik onder studenten, ook al zijn latere lockdowns nog niet onderzocht.

Binge-drinken

Uit het BSI-onderzoek bleek dat het percentage studenten dat wekelijks cannabis rookt is gestegen van gemiddeld 6,7 procent voor de lockdown naar 8,6 procent tijdens. Het aantal studenten dat minimaal eens per week rookt bleef tijdens de lockdown gelijk aan het percentage van daarvoor (ongeveer 11,5 procent). Ook onderzochten de wetenschappers het aantal wekelijkse binge-drinkers: studenten die zes glazen alcohol of meer per gelegenheid drinken. Dat aantal daalde van gemiddeld 27,8 naar 13,9 procent.

Het onderzoek is onderdeel van de COVID-19 International Student Well-Being Study van de Universiteit van Antwerpen. De aangesloten universiteiten en hbo’s onderzochten het studentenwelzijn in coronatijd. In het voorjaar van 2020 werd een enquête uitgezet binnen zes Nederlandse hogeronderwijsinstellingen, waaronder de Radboud Universiteit. De BSI-onderzoekers gebruikten de reacties voor hun onderzoek naar wekelijks middelengebruik onder studenten.

Mannen meer risico

Promovenda Kirsten van Hooijdonk doet onderzoek naar studentenwelzijn en was betrokken bij het onderzoek. De uitkomsten verrassen haar niet. ‘We hadden al verwacht dat alcoholgebruik tijdens de lockdown zou afnemen, omdat er minder gelegenheden waren om te drinken.’ De toename in het gebruik van cannabis is verrassender, vindt ze. ‘Die heeft waarschijnlijk te maken met het vele thuiszitten. Kennelijk zorgt dat ervoor dat studenten vaker wiet of hasj gaan roken.’

Zowel voor als tijdens de coronatijd zagen de onderzoekers dat een bepaalde groep respondenten een hoger risico heeft op wekelijks middelengebruik. Zo hebben mannelijke en uitwonende studenten meer risico, net als studenten die in de bachelorfase zitten. Van Hooijdonk: ‘Dit zijn factoren die dus niet zozeer beïnvloed lijken te worden door onverwachte stressvolle gebeurtenissen zoals een COVID-19 lockdown, maar stabiel zijn over de tijd.’

‘De lockdowns vragen veel van studenten’

Andere factoren die het risico op wekelijks binge-drinken, roken en cannabisgebruik verhogen zijn het hebben van minder financiële middelen en het minder nauw naleven van de coronamaatregelen. Ook studenten die depressieve symptomen hebben of niet in Nederland geboren zijn lijken hoger te scoren op het wekelijkse gebruik van één of twee van de onderzochte middelen.

Bijzonder aan dit onderzoek is volgens Van Hooijdonk dat er naar heel veel factoren tegelijk is gekeken en dat de ontwikkelingen uit de coronatijd zijn meegenomen. ‘De lockdowns vragen veel van studenten. Het is belangrijk dat we onderzoeken wat de gevolgen zijn voor het studentenleven en studentenwelzijn, zodat studenten beter ondersteund kunnen worden.’

Extra ondersteunen

Welke rol de Radboud Universiteit daarin kan spelen? ‘Als onderwijsinstelling is het in elk geval goed je bewust te zijn van wat er speelt’, vindt Van Hooijdonk. ‘Als je weet welke subgroepen extra kans hebben op risicovol middelengebruik kun je die groepen extra ondersteunen, bijvoorbeeld met coaching of interventies rondom gezonde leefstijl. Deze studenten ondervinden mogelijk op lange termijn nadelige gevolgen van hun middelengebruik.’

De PhD-kandidaat blijft onderzoek doen naar het welzijn en de leefstijl van studenten, binnen het project Healthy Student Life. Eind vorig jaar werd een eerste enquête afgenomen. Daaruit bleek dat studenten zich nu minder zorgen maken over de negatieve invloed van corona op hun sociale leven en de kwaliteit van onderwijs dan in het voorjaar van 2021. In het voorjaar van 2022 zetten de BSI-onderzoekers een tweede vragenlijst uit onder alle studenten van de Radboud Universiteit.