Fysiek college volgen is al lange tijd weer mogelijk. Toch blijven veel collegezalen angstvallig leeg. Is dat een probleem? En wat kan de universiteit doen om studenten weer naar de campus te krijgen? 'De campus is minder aantrekkelijk geworden.'

‘Wat is er toch aan de hand op universiteiten na corona?’ vroeg Thomas Vissers zich hardop af op Twitter. ‘Net met drie medestudenten een ijsje gekregen van onze docent als beloning voor het wél komen opdagen bij een college.’

Fysiek college-gangers kunnen zich ongetwijfeld herkennen in de vraag van de student natuurkunde en filosofie. Erg druk is het niet meer op de campus sinds de start van de pandemie. En dat terwijl het Centraal Bureau voor de Statistiek in december nog constateerde dat ruim de helft van de wo-studenten fysiek onderwijs enorm miste.

Jammer, noemt Vissers de lage opkomst. ‘Als er meer studenten aanwezig zijn, komen er interessante discussies op gang en is het gezellig. En ik vind niet komen ook gewoon lullig voor de docent. Die doet zijn best.’

Aanwezigheidsplicht

Vanuit sociaal oogpunt zijn fysieke colleges inderdaad de beste vorm van onderwijs, zegt Andreas Galipo, studentenpsycholoog aan de Radboud Universiteit. Volgens hem is het vooral belangrijk om eerste- en tweedejaarsstudenten terug in de collegebanken te krijgen. ‘Het duurt altijd even voordat gedrag terug verandert naar normaal, maar deze groep heeft ‘normaal’ studeren natuurlijk nooit meegemaakt. Een strenge aanwezigheidsplicht lijkt me lastig te realiseren, maar een beetje duwen om studenten naar de campus te krijgen, is niet verkeerd.’

‘In de collegezaal word je met andere meningen geconfronteerd’

Diede van der Vleuten, tweedejaarsstudent biologie en psychologie, gaat lang niet naar alle fysieke colleges en is dan ook geen voorstander van een aanwezigheidsplicht. ‘We zitten op de universiteit en ik vind dat daar eigen verantwoordelijkheid bij hoort. Ik snap dat het voor professoren minder leuk is om colleges te geven voor een bijna lege zaal, maar verplichten lijkt me geen goed alternatief. Daar maak je de fysieke colleges niet aantrekkelijker mee.’ Volgens Van der Vleuten zou het beter werken om de colleges interessanter te maken. ‘Er is vaak weinig creativiteit te vinden.’

Daar is Thomas Vissers het niet helemaal mee eens. ‘Neem het college waar ik het in mijn tweet over had. Dat was hartstikke interessant. Maar er zijn genoeg andere voordelen: het stellen van vragen is veel laagdrempeliger, je maakt vrienden, je kunt lichaamstaal zien – wat de communicatie veel menselijker maakt – en je wordt met andere meningen geconfronteerd. Daardoor ga je meer nadenken. Ik vind dat zelf heel belangrijk.’

Het studeren van de toekomst

Van der Vleuten noemt het een grote misvatting dat studenten die niet komen opdagen niet gemotiveerd zijn. ‘Dat is zeker niet het geval. Als ik colleges terugkijk, kan ik de stof veel beter in me opnemen. Dat komt doordat ik de opname kan pauzeren en daardoor betere samenvattingen kan maken.’

Ook kunnen studenten makkelijker werken naast hun studie. ‘Zeker nu alles duurder wordt, hebben veel studenten die tijd echt nodig. Terugkijken kan dan wanneer het je uitkomt’, aldus Van der Vleuten. ‘Mijn ervaring is dat de studenten die studieonderdelen fysiek missen dat alleen doen omdat dat handiger uitkomt. Die tijd steken ze vervolgens wel degelijk in hun studie, alleen op een ander moment.’

Sociale aansluiting

In haar nieuwe campusplan houdt de universiteit er rekening mee dat het onderwijs in de toekomst meer een mengvorm van fysiek en digitaal onderwijs zal worden. De pandemie heeft het studeren veranderd en het is lastig om dat terug te draaien, vertelt Studentenpsycholoog Galipo. Dat is volgens hem niet per se een probleem, zoals thuiswerken ook geen probleem hoeft te zijn.

Maar het wordt problematisch als studenten daardoor aansluiting met hun medestudenten gaan missen. Klachten over een gebrek aan contact hoort Galipo vaak in zijn spreekkamer, vaker dan voor de pandemie. Dat herkent Van der Vleuten wel. In het eerste jaar van de studie heeft ze haar jaargenoten nauwelijks leren kennen, wat niet bijdraagt aan de motivatie om naar colleges te gaan.

‘De campus is minder aantrekkelijk geworden’

Het probleem ligt daarom niet alleen bij de studenten, maar ook bij de universiteit, vindt Vissers. Volgens de student zijn de faciliteiten op de campus sinds de coronacrisis achteruitgegaan, waardoor de campus minder aantrekkelijk is geworden. ‘Het zijn kleine dingen, maar neem De Refter. Daar was het altijd vol, het gebouw was lang open en er was een barista. Nu zijn de openingstijden beperkt en staat er een koffiemachine met knopjes. De levendigheid is weggehaald.’

Bedrijvigheid terugbrengen op de campus zou ook kunnen door slimmer te roosteren, meent Van der Vleuten. ‘Ik ga altijd naar colleges embryologie. Er is direct daarna namelijk een practicum waar je de informatie uit het college echt nodig hebt.’ Bij haar tweede studie psychologie pakken ze het anders aan en worden de colleges pas aan het eind van de week online gezet. ‘Dat kan net genoeg zijn om je over de drempel te krijgen. Om studenten weer naar de collegezalen te krijgen hoef je niet alles radicaal te veranderen.’