Méér aandacht voor gezond eten en bewegen in de studie Geneeskunde. Dat willen de Nijmeegse studenten van organisatie Student & Leefstijl. Om dat voor elkaar te krijgen, hebben ze zelf buiten de opleiding een cursus opgezet – met succes.

Pak ‘m beet vijftig jaar geleden leefden mensen over het algemeen gezond. Overgewicht was een onbekend probleem en als je naar de arts ging, was je ook echt ziek. Dokters hadden grofweg twee keuzes om in te grijpen: medicatie of een operatie.

De vooruitgang kwam en bracht fastfood-restaurants, kleurentelevisies en relaxfauteuils. Mensen bewegen sindsdien minder, eten ongezonder en slapen slechter, met een forse stijging van welvaartsziektes zoals obesitas, diabetes type 2 en hart- en vaartziektes als gevolg. De verwachting is dat deze trend zich doorzet: het RIVM denkt dat in 2040 62 procent van de Nederlanders overgewicht heeft (nu is dat 49 procent).

De verschillende opleidingen Geneeskunde haken hier maar in beperkte mate op in. Zij leren artsen in wording – net als vijftig jaar geleden – vooral om medicijnen voor te schrijven en in mensen te snijden. Tot frustratie van een groepje geneeskundestudenten in Rotterdam, die vonden dat er meer aandacht moest komen voor het voorkomen van welvaartsziekten. Daarom richtten zij in 2016 Stichting Student & Leefstijl op. Sinds 2018 is er ook een Nijmeegse afdeling, die een cursus over leefstijl organiseert én lobbyt bij de studie Geneeskunde om het thema in het curriculum te krijgen.

Populair

Die extracurriculaire cursus is dit jaar helemaal volgeboekt – vanwege de coronapandemie is er ruimte voor maximaal 70 studenten. De populariteit verbaast bestuursleden Femke de Schutter (20) en Meike Kappen (22) niet. Zij zien in de grote vraag van studenten het bewijs dat de studie Geneeskunde in Nijmegen te weinig aandacht heeft voor het thema.

‘We horen vaak hoe een ongezonde leefstijl tot gezondheidsproblemen leidt, maar we krijgen weinig handvatten over hoe we dat aan moeten pakken’, zegt De Schutter. ‘Terwijl je daarmee problemen juist bij de oorzaak aanpakt, in plaats van alleen symptomen bestrijdt.’ Kappen herinnert zich colleges over de nasleep van een hartstilstand. ‘We kregen vooral uitleg over de medicijnen die je voorschrijft aan de patiënt, zoals bètablokkers. Terwijl je ook wil dat mensen gezonder gaan leven, zodat je de kans op een volgende hartstilstand verder verkleint.’

Tijdens de cursus krijgen deelnemers meer kennis over de verschillende facetten van leefstijl, zoals voeding, slaap, beweging, mentale gezondheid en gedragsverandering. Sprekers uit het veld delen hun expertise en gaan daarna in gesprek met de studenten. De cursus sluit af met een rollenspel waarbij de deelnemers een consult naspelen en advies moeten geven. Ploft een patiënt met hartklachten vaak op de bank voor de televisie? Dan is een ommetje na het eten lopen een goed idee. Heeft een diabetespatiënt moeite om gezond te koken? Raad dan een voedingsdeskundige aan.

In de praktijk spint iedereen hier garen bij volgens de organisatoren: patiënten voelen zich beter en de druk op de zorg wordt verlicht. Daarmee gaan de kosten omlaag. ‘Door er op jongere leeftijd tijdig bij te zijn, kan je ziektes op latere leeftijd vaak voorkomen’, zegt Kappen. Ze voegt toe: ‘Ik vind het belangrijk om niet alleen maar patiënten aan het eind van de rit te behandelen, maar ook preventief symptomen te voorkomen.’

Groter

Ondanks het succes hopen de studenten uiteindelijk met de cursus te kunnen stoppen. Dat kan als in het normale vakkenpakket voldoende aandacht is voor het thema. In 2019 zette de opleiding Geneeskunde een eerste stap. Toen begon een nieuw keuzevak over voeding als medicijn. Maar voor De Schutter en Kappen is dat niet genoeg. Zij willen dat er bij alle thema’s van de opleiding ruimte komt voor gezonder leven. ‘Het kost veel tijd om te veranderen wat er zo lang is ingeslepen, maar we zijn positief’, zegt De Schutter. Ze wijst naar het nieuwe Raamplan Artsenopleiding, waarin het thema expliciet benoemd wordt. ‘De opleiding denkt steeds vaker met ons mee. Dat laat zien dat er veel goede wil is.’

De lobby van Student & Leefstijl past bij de bredere kijk op leefstijlen in het ziekenhuis en in huisartsenpraktijken, waar steeds meer aandacht is voor voedsel en beweging. Corona speelt hierbij een belangrijke rol: patiënten met overgewicht komen veel vaker met ernstige klachten in het ziekenhuis terecht dan gezonde leeftijdsgenoten. De Schutter concludeert daarom onomwonden: ‘Het belang van een gezonde leefstijl is eigenlijk groter dan ooit.’