Een terugkeer van Paul Bakker als docent was onbespreekbaar voor studenten in de facultaire medezeggenschap. ‘Wij hadden niet het vertrouwen dat Bakker nog in een collegezaal kon staan.’

Na bijna drie jaar onzekerheid maakte de Radboud Universiteit vorige week bekend dat filosofiehoogleraar Paul Bakker niet terugkeert als docent. Hij blijft wel aan als onderzoeker aan de Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Daarnaast gaat hij aan de slag bij Radboud University Press. In 2020 werd Bakker berispt voor ‘ongepast handelen’. Details over de zaak zijn nooit naar buiten gebracht.

Volgens decaan Heleen Murre-van den Berg waren het vooral de studenten van haar faculteit die bezorgd waren over een eventuele terugkeer van Bakker als docent. Roel Neuraij en Yrsa Machelessen, leden van de Facultaire Studentenraad (FSR), lichten dat standpunt toe.

Klopt het dat jullie een belangrijke stem hadden over de toekomst van Bakker aan de universiteit?

Neuraij: ‘Dat geldt vooral voor de FSR van vorig jaar. Toen was er nog veel discussie over wat er moest gebeuren. De FSR en de assessor hebben zich toen fanatiek in deze discussie gemengd. Zij hebben kunnen afdwingen dat, ongeacht een verdere uitkomst, Bakker niet zou terugkomen als docent.’

Machelessen: ‘Hij zou geen les meer geven aan studenten, is ons toen beloofd.’

Staan jullie achter dat standpunt van jullie voorgangers in de FSR?

Neuraij: ‘Ja, wij zouden hetzelfde hebben gedaan. Wij hebben die koers voortgezet. Maar wij hoefden ons daar niet meer hard voor te maken, want het punt was al gemaakt.’

Waarom mag Paul Bakker volgens jullie geen onderwijs meer geven?

Machelessen: ‘Wij weten dat er ongepast handelen heeft plaatsgevonden. Voor ons als FSR is dat al voldoende: wij willen niet dat studenten eventueel in gevaar kunnen komen. Wij scharen ons hiermee achter de faculteit, die tot dit oordeel is gekomen.’

‘Leden van de vorige FSR waren voor een deel getuige van de gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden’

Neuraij: ‘Wij hadden gewoon niet het vertrouwen dat Paul Bakker nog in zijn eentje voor een groep studenten kon staan.’

Weten jullie dan wat er precies is gebeurd?

Neuraij: ‘Deels. Maar dat houden we binnen de faculteit. Het rapport van Berenschot (op basis waarvan Bakker werd berispt voor ongepast handelen, red.) is altijd vertrouwelijk gebleven. Dat onderzoek ging niet alleen over Bakker, maar ook over de mensen met wie hij interacties heeft gehad. Die hebben heel nadrukkelijk verzocht om niet in de openbaarheid te hoeven treden, dus dat respecteren wij ook.’

Maar hoe hebben jullie dan toegang gehad tot de essentiële informatie over het handelen van Bakker?

Neuraij: ‘Die is ons door de vorige FSR meegegeven bij de overdracht.’

Machelessen: ‘Zij hebben ons de informatie gegeven om ons werk goed te kunnen doen.’

Neuraij: ‘Wij zijn allebei nog niet zo lang student aan de Radboud Universiteit. Maar de leden van de vorige FSR, en de assessor, liepen voor de coronacrisis al rond op de faculteit. Zij waren voor een deel getuige van de gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden. Het rapport van Berenschot hebben wij niet gelezen, maar we hebben wel beschikking over first-person accounts en getuigenverslagen.’

Staat de consequentie voor Bakker – hij zal geen onderwijs meer geven – in verhouding met wat hij gedaan heeft?

Neuraij: ‘Op zijn minst heeft hij al zijn vertrouwen kwijtgespeeld. Als hij dat wil terugverdienen, zal hij daar stapje voor stapje aan moeten werken.’

Machelessen: ‘Hij zal heel hard moeten werken op dat punt.’

Neuraij: ‘Wat ons betreft is het ook prima als hij nooit meer colllege geeft.’

Dat Bakker nog welkom is op de faculteit voor onderzoek, wat vinden jullie daarvan?

(stilte)

Machelessen: ‘Ik vind dat een moeilijke vraag.’

‘Dat Bakker promovendi mag begeleiden, is waar de grootste onzekerheid zit’

Neuraij: ‘Het belangrijkst is dat Bakker nu op een andere afdeling aan de slag gaat, in een andere rol en in een andere betrokkenheid met mensen van de faculteit. Dat hij promovendi mag begeleiden, is waar de grootste onzekerheid zit. Mensen vragen zich af of dat wel een goed idee is. Als promovendus verkeer je in een afhankelijke positie, net als wanneer je student bent.’

Wat vinden jullie ervan dat de FSR zo nauw betrokken is geweest bij zo’n belangrijke beslissing? Jullie hebben mede de toekomst bepaald van een medewerker op de universiteit.

Machelessen: ‘Wij hebben in deze situatie een stem gekregen en daar is ook daadwerkelijk naar geluisterd. Dat is heel positief, daar zijn we blij mee.’

Jullie vertegenwoordigen de studenten van de faculteit. Zijn die het allemaal met jullie eens?

Neuraij: ‘Er zijn ook studenten die er anders over denken. Sommigen doen de discussie over Bakker af als onderdeel van de woke-beweging.’

Machelessen: ‘Ik denk dat er bij studenten een tweedeling is. Maar de algemene teneur is dat studenten het niet heel chill vinden dat Bakker nog welkom is op de faculteit, maar dat we nu tenminste weten waar we aan toe zijn.’

Het onderzoek in 2020 werd gestart na ‘meerdere meldingen over meerdere personen’. Is de FSR ook betrokken geweest bij gesprekken over andere individuele medewerkers?

Neuraij: ‘Ja, daar waren we bij betrokken.’

Machelessen: ‘Maar we kunnen daar niet over in detail treden.’

Neuraij: ‘Het lijkt nu alsof we het heel veel over Bakker hadden gehad. Maar we hebben het veel meer gehad over sociale veiligheid in het algemeen en de trajecten daaromheen. Dat is een waslijst. Bakker is nu in het nieuws omdat de onderhandelingen met hem zijn afgelopen, maar het blijft een klein onderdeel van een veel groter geheel.’

Wat is er de afgelopen jaren veranderd binnen de faculteit?

Machelessen: ‘Het onderwerp sociale veiligheid staat nu veel meer op de voorgrond. Er worden commissies opgezet, initiatieven genomen voor brainstorms. Alles met als doel om studenten het gevoel te geven dat ze een plek hebben waar ze zich kunnen uiten en dat ze weten waar ze ongepast gedrag kunnen melden. Studenten durven meer open te zijn over hun ervaringen. Die delen ze met andere studenten, docenten, vertrouwenspersonen en studieadviseurs. Je hoeft je mond niet te houden als er iets gebeurt, je moet weten waar je in vertrouwen informatie kunt delen.’

‘Drie jaar geleden lag er geen draaiboek klaar over hoe om te gaan met dit soort situaties’

Neuraij: ‘Ook op bestuurlijk vlak is er veel veranderd. Drie jaar geleden lag er geen draaiboek klaar over hoe om te gaan met dit soort situaties. Er was geen plan van aanpak, de gedragscode is pas later gekomen. Het was voor iedereen improviseren.’

Hoe is de sfeer nu aan de faculteit?

Machelessen: ‘De sfeer is goed. Ik heb het gevoel dat studenten nu meer de ruimte voelen om zichzelf te zijn. Daardoor is er ook minder plek voor mensen die te veel ruimte innemen. Ik denk dat we daar met zijn allen goed naartoe aan het werken zijn.’

Neuraij: ‘Jullie journalisten kloppen natuurlijk bij ons aan als er iets misgaat binnen de faculteit, maar het grootste deel van de tijd gaat het heel goed. Dan zijn we niet aan het discussiëren over sociale veiligheid maar voeren we filosofische discussies over bier.’