Studenten willen in gesprek over inclusieve omkleedruimte in sportcentrum
-
Het sportcentrum. Foto: Diede van der Vleuten
Als het aan een studenten-denktank ligt, komt er een inclusieve kleedkamer in het sportcentrum. Zo’n kleedkamer is vooral fijn voor mensen die niet in een genderhokje passen. In het sportcentrum heeft de groep flyers opgehangen. 'Ik voel me echt vervelend als ik in de mannenkleedkamer ben.'
Als Jill (23) zich wil omkleden in het Radboud Sportcentrum (RSC) om te gaan fitnessen, ontstaat er meteen een vervelende situatie. Jill is trans, en presenteert zich als vrouw. ‘Maar dat weet nog niet iedereen’, zegt Jill. Dus blijft de student liever anoniem, en gebruikt die neutrale voornaamwoorden (die, diens).
Welke kleedkamer kiest Jill dan? Toch de mannenkleedkamer. ‘Want veel mensen zien me niet als vrouwelijk’, zegt Jill. ‘Maar ik voel me echt vervelend als ik daar ben’, zegt die. Omkleden gaat veelal gepaard met een hoop ongemak én de angst dat anderen raar kijken of wat zeggen. Soms gebeurt dat ook, vertelt Jill.
Inclusieve kleedruimte
Voor het vak ‘Denktank’ van de Letterenminor, bedachten Jill en diens medestudenten een enquête om te kijken wat sporters vinden van een inclusieve kleedruimte. Het gaat voor de duidelijkheid niet om alle kleedkamers. Eén van de al bestaande ruimtes zou in het plan een andere bestemming krijgen. Dat wordt een ruimte waar bijvoorbeeld transmensen, non-binaire personen of intersekse mensen zich zonder ongemak kunnen omkleden.
Denktanks
De denktank ‘Gender en Diversiteit’ werkt samen met de Diversity, Equity & Inclusion office (DEI). DEI heeft daarnaast ook een denktank over racisme. De studentendenktanks bestaan sinds 2020. ‘Vaak zitten er studenten in die zelf te maken hebben met het onderwerp en goed kunnen meedenken’, zegt diversiteitsfunctionaris Rona Jualla van Oudenhoven.
Uit onderzoek blijkt dat mensen buiten de genderhokjes zich vaak ongemakkelijk voelen in de sportschool en kleedkamers, zegt Jill. Vooral als ze in transitie zijn (het geslacht sociaal of fysiek veranderen, red.) is dat zo. Via flyers met een QR-code in het sportcentrum, die de studenten van de denktank hebben opgehangen, kunnen bezoekers de vragenlijst invullen. Zo’n 60 mensen – met verschillende gender-identiteiten – deden dat tot nu toe.
Veilige ruimte
Iets meer dan de helft van de respondenten zei ‘ja’ op de vraag of zij een aparte inclusieve kleedkamer zouden steunen. Een vijfde was tegen, en weer een vijfde had iets meer informatie nodig of vond het afhangen van de situatie. ‘In het begin waren reacties overweldigend negatief’, zegt Jill. ‘Dat verraste me wel.’ Iemand schreef niet bekeken te willen worden door mensen die zich mogelijk tot hen aangetrokken voelen.
‘Voor hen is omkleden voor de ogen van anderen sowieso niet fijn’
‘Die persoon vergat dat er ook homoseksuele of biseksuele mensen bestaan. Een ander schreef dat zulke kleedkamer misbruikt kunnen worden door mensen met verkeerde ideeën. Dat argument hoor ik vaker van mensen die vinden dat transvrouwen geen vrouwen zijn, maar mannen die zich zo voordoen om een veilige ruimte binnen kunnen komen.’ Maar dat kan nu ook al, iedereen kan elke kleedkamer binnenlopen, pareert Jill. ‘En mannen of vrouwen kunnen elkaar onderling natuurlijk ook lastigvallen.’
De denktank vroeg bezoekers ook of zij zélf op hun gemak zouden zijn in een inclusieve kleedkamer. Bij een meerderheid was dat niet het geval. Jill denkt dat dat komt omdat de meeste mensen nou eenmaal cisgender zijn (iemand van wie de genderidentiteit overeenkomt met het aangewezen geboortegeslacht, red.). ‘Sommige non-binaire of transmensen gaven ook aan zich zelfs in zo’n ruimte ongemakkelijk te voelen’, aldus Jill. ‘Voor hen is omkleden voor de ogen van anderen sowieso niet fijn.’ Een apart hokje of gordijn binnen de kleedkamer is daarom misschien ook een idee, denkt de student.
Pilot
Op 1 mei gaat de denktank, met de enquête in de hand, in overleg met de afdeling Campus Development en het RSC. ‘We hebben veel open vragen gesteld zodat mensen suggesties konden doen’, zegt Jill.
‘Kleedkamers aanpassen staat op dit moment niet op het programma, maar we zijn heel benieuwd wat de studenten vinden’, zegt Joris Hermans, Hoofd Sport. Het sportcentrum kijkt op het moment naar mogelijkheden voor inclusievere toiletten. ’We zijn aan het inventariseren of de oude aan vervanging toe zijn, en als dat zo is leek het de afdeling campus en development een goed idee om inclusiviteit mee te nemen’, zegt Hermans.
Hij ziet dat ook veel andere sportorganisaties bezig zijn met het vraagstuk rond kleedkamers. ‘Als blijkt dat zo’n aparte kleedkamer het beste werkt voor betere inclusiviteit, willen wij best kijken naar een pilot.’
Pieter schreef op 24 april 2023 om 11:57
“het aangewezen geboortegeslacht”
Wat is dit voor krankzinnig taalgebruik??
Mensen worden gewoon geboren als man of vrouw.
Merel schreef op 24 april 2023 om 13:54
“het aangewezen geboortegeslacht” is gewoon correct. Een baby wordt geboren, en vervolgens wordt er vastgesteld of deze in het hokje man of vrouw past, aan de hand van fysieke kenmerken. Echter kan later blijken dat de baby interseks is (en dus niet precies de geslachtskenmerken van man of vrouw heeft). Ook kan later blijken dat een persoon diens genderidentiteit en sekse niet overeen komen. Aangezien trans zijn iets is wat je bent, en niet wordt (net als niet-trans zijn overigens), spreek je dus gewoon van ‘aangewezen’, omdat dat bepaalt is op een moment dat men nog niet alle informatie heeft om 100% te stellen dat ‘man’ of ‘vrouw’ ook daadwerkelijk overeenkomt met de werkelijkheid.
Als het gebruiken van accurate taal die geen effect heeft op je, je zo emotioneel doet reageren is het misschien slim om eens na te gaan waarom dit zo’n reactie bij je oproept.
Pieter schreef op 24 april 2023 om 22:50
Op een kleine intersekse minderheid na, kan je bij mensen feilloos, direct na de geboorte vaststellen of iemand als man of vrouw is geboren. Ons biologische geslacht ligt vast in onze genen en kan niet worden veranderd. Een transvrouw blijft biologisch man. Om die reden is het oneerlijk om transvrouwen te laten sporten tegen biologische vrouwen en hebben biologische vrouwen het volste recht om te eisen dat ze in een vrouwenkleedkamer gevrijwaard blijven van biologische mannen.
De bewering dat het “geen effect heeft op je” is onzin. Iedereen die een kind krijgt, krijgt er mee te maken. Een verloskundige die direct na een bevalling begint over “het aangewezen geboortegeslacht” zal volkomen terecht “krankzinnig taalgebruik” worden verweten.
Johannes van der Vaart schreef op 24 april 2023 om 23:25
In tegenstelling tot wat Merel zegt, klopt dit. Je wordt geboren met een de programmering tot een specifieke rol bij voortouw. En daar zijn maar 2 mogelijkheden in, waar in een klein percentage er tussen in valt.
Merel schreef op 25 april 2023 om 11:23
Biologie is véél genuanceerde dan wat jullie schetsen. Menselijke biologie is niet zo zwart wit. Ook als je naar het dierenrijk kijkt zul je zien dat er genoeg dieren zijn die niet aan die starre hokjes voldoen en die zelf van geslacht veranderen.
Dat intersekse zijn een klein percentage is, klopt, maar dat percentage is niet heel veel kleiner dan mensen die blond of rood haar hebben, of blauwe of groene ogen. Er zit nu eenmaal veel variatie is de biologie, en het zou mooi zijn als we dat gewoon erkennen.
Hormonen hebben ook invloed op je geslacht. Voor de pubertijd zijn kinderen lichamelijk in staat om dezelfde prestaties neer te zetten. Wanneer een kind dus niet door hun pubertijd gaat en later hormonen neemt omdat ze trans zijn, is het echt niet zo dat die transvrouwen een voordeel zouden hebben. In andere gevallen wordt er echt wel debat gevoerd wanneer iets oke is en niet, er zijn namelijk een heleboel parameters die iemand voordeel kan geven tegenover iemand anders, en die zijn niet allemaal gebonden aan geslacht. Genoeg cisvrouwelijke sporters die meer mannelijke hormonen hebben dan binnen de normen valt, en ervan zijn verweten dat ze stiekem trans zijn.
Dan over je argument dat “biologische vrouwen het volste recht hebben om te eisen dat ze in een vrouwenkleedkamer gevrijwaard blijven van biologische mannen”. Dit artikel gaat nu precies over het hebben van een kleedkamer waar individuen die constant door de maatschappij als freaks worden aanzien, zich veilig kunnen voelen. Heb je al ooit in het echt, als mens, met een transpersoon, en specifiek een transvrouw gepraat? Dit zijn mensen die hyperbewust zijn van het effect dat hun uiterlijk en identiteit heeft op anderen. Het laatste wat ze willen is zich begeven in een kleedkamer waar ze met argwanende ogen worden bekeken.
Daarenboven blijkt uit je argument dat je transvrouwen altijd als biologische mannen blijft zien, wat zeg je daarmee dan eigenlijk? Dat mannen inherent slechte bedoelingen hebben en van nature alles gaan bespringen wat ze zien? Is dit projectie?
Overigens wordt er “het aangewezen geboortegeslacht” dus voornamelijk in de context gebruikt van mensen bij wie achteraf bleek dat dat geslacht niet overeenkwam met hoe ze zich voelen. Een verloskundige gaat dus niet tegen jouw baby zeggen dat het diens ‘aangewezen geboorteslacht” is. Die zal echter wel aanwijzen dat je baby jongetje of meisje is, en daarmee dus een geslacht aanwijzen op basis van de informatie die men op dat moment heeft over de baby. Ik heb werkelijk moeite met verstaan hoe je dat als krankzinnig ervaart.
Uit je eerste reactie dacht ik nog hey, dit is iemand die gewoon een beetje onwetend is over dit issue, maar uit je tweede reactie blijkt gewoon dat je net zoals veel mensen een fobie hebt ontwikkelt. Even een geschiedenisles: met de intrede van het capitalisme gingen mensen steeds individueler leven, een gezin met moeder, vader en veel kinderen was immers het meest productieve, moeder kon lekker thuis blijven in dienst van het huishouden en kinderen. Zover we terug gaan in de tijd, bestaat homoseksualiteit en transseksualiteit al, het heette alleen anders. Vrouwen hadden eerst geen rechten, dus die gingen zich emanciperen, iedereen verklaarde hen gek en beschuldigde hen van het bevuilen van de geest van jonge vrouwen en het promoten van duivelse seksualiteit (want ja, vrouwen met meer rechten, dat is slecht voor het nucleaire gezinsmodel). Vervolgens gingen ook homoseksuele mensen strijden voor meer rechten. Men verklaarde hen voor gek en beschuldigde hen van het bevuilen van de geest van kinderen, en zelfs pedofilie. Homo’s en lesbiennes zouden duivelse seksualiteit promoten en een gevaar vormen voor de maatschappij (want ja, nucleaire gezinsmodel). En nu, transemancipatie, exact hetzelfde liedje. Zelfde argumenten tegen, in een net ander jasje: “transindeologie transt jonge kinderen!!!” en “transvrouwen zijn eigenlijk mannen die vrouwen seksueel gaan aanranden in toiletten en kleedkamers!!!” en “pedofilie!!!!”). Aan de basis van alles? Angst en onverdraagzaamheid voor wat anders is. Laat je niet vangen door dit soort retoriek, kijk kritisch naar wat je écht doet met transpersonen demoniseren.
Stijn schreef op 25 april 2023 om 11:33
@Merel
Een geslacht wordt niet toegewezen maar geobserveerd. Dat die observatie soms fout is doet daar niks vanaf. Als een dokter zegt dat een babietje met een penis een meisje is is het echt nog steeds een jongetje.
En trans zijn is wel iets wat je wordt, want er zijn ook mensen die eerst trans waren en daarna niet meer, ook wel bekend als detransitioners.
Pieter schreef op 30 april 2023 om 22:49
Het bagatelliseren van het belang van het biologisch geslacht dat mensen bij hun geboorte meekrijgen is ronduit schofferend voor een hele grote meerderheid voor wie hun biologisch geslacht essentieel is voor wie ze zijn. Wie dat doet is zelf verantwoordelijk voor de weerstand die dat oproept. Als je daarna diezelfde mensen bij wie je weerstand oproept beschuldigt van het hebben van een fobie, schoffeer je ze opnieuw.
Opkomen voor een kleine kwetsbare minderheid doe je niet door de grote meerderheid respectloos te behandelen.
Stijn schreef op 25 april 2023 om 10:52
Zolang er nog mannen en vrouwenkleedkamers zijn is een derde kleedkamer prima, maar die moet ook niet ten koste gaan van de grootte van de huidige kleedkamers want die zijn soms al aan de krappe kant.