‘Studieschuldtruc’ blijkt gouden zet nu rente flink stijgt: ‘Scheelt me zeker een paar honderd euro’
Het was een jaar geleden hét gespreksonderwerp bij Nederlandse studenten: de truc om geld te besparen op je studieschuld. Hoe het werkte? Stop een maand met lenen, zodat het eerste deel van je studieschuld vast blijft staan op het oude, relatief lage rentepercentage. Nu het rentepercentage vanaf januari 2024 vervijfvoudigt, lijkt die gok zijn vruchten af te werpen.
Vorig jaar werd bekend dat vanaf januari 2023 de rente zou stijgen van 0,0 naar 0,46 procent. En toen al was de verwachting dat de rente later weleens nog flink hoger zou kunnen worden. Probleem daarbij is: die hogere rente geldt over het hele bedrag dat je in de afgelopen jaren hebt geleend.
Maar om dat te voorkomen werd door enkele studenten een truc bedacht. Hoe die werkt? Door in 2022 minimaal één maand niet te lenen en ook je studenten-ov stop te zetten, werd alles wat je tot die tijd had geleend voor vijf jaar vastgezet. Over dat bedrag betaal je de rente die vanaf 1 januari 2023 geldt: 0,46 procent. Die rente staat vanaf januari vijf jaar vast.
Alles wat je daarna leent, wordt gezien als nieuwe schuld. In 2023 betaal je daarover ook die 0,46 procent rente, maar vanaf 2024 geldt over de hele nieuwe schuld de rente van het nieuwe jaar: 2,56 procent. En ook die rente staat vanaf januari vijf jaar vast.
Schuld opgesplitst
Studenten die deze truc deden, hebben hun schuld dus als het ware opgesplitst. Eén deel is de schuld die ze opbouwden totdat ze de lening stopzetten in 2022. Dat bedrag heeft vijf jaar een vaste rente van 0,46 procent. Maar over wat je na een maand ‘pauze’ bent gaan lenen betaal je vanaf het nieuwe jaar 2,56 procent.
Zeker 26.000 studenten pasten de truc toe. Nu het rentepercentage inderdaad weer toeneemt, van 0,46 naar 2,56 procent, blijkt het een gouden zet te zijn geweest. Als je in 2022 een studieschuld had van bijvoorbeeld 15.000 euro, scheelt het in totaal ruim 1500 euro: door de ‘leenpauze’ betaal je over die 15.000 euro vijf jaar lang ‘maar’ 0,46 procent en níét vanaf 1 januari 2,56 procent (en mogelijk bij een oplopende rente nog meer).
‘Nu de rente flink omhoog gaat, ben ik blij dat ik het heb gedaan’
Fiona Clamor (25), student Bedrijfskunde en Duitse Taal en Cultuur aan de Radboud Universiteit, is een van de studenten die de gok waagde. ‘Veel vrienden en huisgenoten waren van plan de truc toe te passen. Na lang inlezen besloot ik het ook te doen.’ In januari 2023 had ze één maand geen producten van studiefinancieringsinstantie DUO.
‘Zonder studenten-ov zijn de reiskosten enorm hoog. Ik moest toevallig veel reizen die maand en vroeg me even af of ik wel de juiste keuze had gemaakt. Nu de rente inderdaad flink omhoog gaat, ben ik blij dat ik het heb gedaan. Het scheelt me zeker een paar honderd euro’, vertelt Clamor.
Nieuw percentage
Voor studenten als Clamor geldt dat een deel van hun studieschuld voor vijf jaar vaststaat op 0,46 procent. Na die vijf jaar wordt een nieuw percentage berekend, dat weer hoger of lager kan zijn. Hoe dan ook ontwijken ze nu de ‘rente op rente’ van 2,56 procent. ‘Ik heb niet zo’n hoge schuld en verwacht dat ik het misschien wel binnen vijf jaar kan aflossen’, aldus Clamor.
Wiskundestudent Joep de Jong (23) bedacht de loophole. Dit deed hij onder meer door de gemiddelde rente van staatsobligaties van de overheid te bekijken. De rente over studieschulden hangt daar namelijk van af. ‘Vorig jaar was het daardoor voor mij duidelijk dat het rentepercentage nóg hoger zou worden dan de 0,46 procent en de truc dus voordelig is voor studenten met een grote schuld.’
In principe kun je de truc van De Jong nog steeds toepassen door dit jaar minimaal één maand al je voorzieningen stop te zetten. Dit is alleen rendabel als het rentepercentage vanaf januari 2025 hoger is dan 2,56 procent. ‘Of de rente weer zoveel stijgt, is niet zo duidelijk als vorig jaar. Het is nu steeds meer speculeren’, legt De Jong uit. Financieel advies wilt hij dan ook absoluut niet geven.
Voor de rechter
Het juridisch adviesbureau Legal Advice Wanted gaat de Nederlandse staat voor de rechter slepen, omdat studenten onzorgvuldig en niet actief zouden zijn geïnformeerd over de hoogte van de rente op de studieschuld. Jarenlang werd in de Tweede Kamer geroepen dat ‘leenangst absoluut niet nodig is’ en dat lenen ‘een investering in jezelf is’.
Legal Advice Wanted, een adviesbureau dat eerder 2500 studenten bijstond in een rechtszaak rond de energietoeslag voor studenten, ziet aanwijzingen dat de staat steken heeft laten vallen in de informatieverstrekking over de studieschuld.
Want kredietverstrekkers zoals banken moeten zich in Nederland houden aan zeer strenge regels. Dit leidt tot een verzwaarde zorgplicht, waarbij hun klanten verplicht en tijdig geïnformeerd moeten worden over de gevolgen en de risico’s van een lening. ‘Als je ziet wat banken allemaal moeten doen, dat gaat echt heel ver. Het zou gek zijn als die zorgplicht niet voor de overheid zou gelden’, stelt Ron Bosch, oprichter van Legal Advice Wanted.
DUO stelt op de website overigens wel duidelijk dat er rente betaald moet worden en dat het percentage per jaar kan verschillen.
Dit artikel van Lott Fransen stond eerder in De Gelderlander