Zou jij hem nemen? De pil die je slimmer maakt dan alle andere mensen? In de film Limitless verandert Eddy Morra dankzij de drug NZT in een superslimme zakenman. Onzin of toekomstmuziek? In LUX werd hierover gisteravond gedebatteerd.

Hub Zwart, filosoof aan de bètafaculteit, heeft Limitless al vaak gezien. Hij geeft het publiek een aantal aanwijzingen mee voordat de film begint. Zo moeten we de film zien als experiment. De protagonist is de proefpersoon en wordt in het verhaal aan nieuwe stimuli blootgesteld. Door het uitvergroten van een situatie verkent de film de toekomst.

In de film ontsnapt middelmatige schrijver Eddy Mora aan zijn writer’s block door de drug NZT te nemen. In ons dagelijks leven gebruiken we kennelijk slechts twintig procent van onze hersenen, NZT geeft toegang tot de rest. Zijn boek heeft hij in een paar dagen af en al snel verruilt hij het schrijven voor een bestaan als beurshandelaar. Het geld stroomt binnen en ook op sociaal en fysiek vlak krijgt hij een grote boost. Halverwege verliest de film zijn scherpte. Ook Oost-Europese schurken hebben hun ogen op de pillen laten vallen en al snel zitten ze Mora op de hielen. Wat begon als een film die interessante vragen over mensverbetering durfde te stellen vervalt in een tweederangs thriller.

Onzin
‘Barslecht. Pure Hollywood-onzin’, is een eerste reactie uit het publiek. Cognitiefilosoof Marc Slors heeft collega Zwart bij het Soeterbeeck Programma op het podium vergezeld. Zwart lijkt de mening van de boze man niet te delen. ‘De film is natuurlijk fictief, maar er zit een kern van waarheid in. Mensen zijn altijd op zoek naar externe verbetering. Negentiende-eeuwse schrijvers gebruikten al opium en The Beatles hadden niet bestaan zonder LSD. Met meer kennis over het brein zal er een nieuwe generatie middelen komen die onze aandacht, stemming en geheugen versterken. Daar ben ik van overtuigd.’

Slors is skeptischer over deze ‘kern van waarheid’. De 80 procent vrije hersenruimte is allereerst volstrekte onzin, stelt hij. Ook de veel gemaakte vergelijking met Ritalin gaat volgens hem niet op. ‘We weten veel over het brein, maar vooral ook heel veel niet. De pil in de film vergroot ons vermogen om informatie te verwerken. Ritalin geeft meer concentratie, dat is iets heel anders.’

Na een discussie in de zaal herformuleert Zwart de vraag over onze houding tegenover human enhancement. ‘De vraag is niet: moeten we dit willen? De vraag is: kunnen we zonder?’ / Maarten van Gestel