Is het een goed idee om mensen meer te laten betalen voor ongezond eten? Die vraag werd al eerder gesteld rondom de plannen voor een vettaks, maar nu klinkt steeds vaker de roep om suikerbelasting. Zou dit een middel kunnen zijn in de strijd tegen obesitas en diabetes?

In Groot-Brittannië is het Jamie Oliver die de strijd is aangegaan met de nieuwe voedingsdemon: suiker. Hij hield zich al bezig met goed vlees en gezonde schoollunches, maar probeert nu de politiek ervan te overtuigen dat er belasting geheven moet worden op suikerhoudende producten. De Britse premier Cameron ziet er weinig in, maar Kamerlid Sarah Wollaston schreef in The Guardian een opinieartikel met de veelzeggende titel If we fail to tax sugary drinks, we fail our poorest children.

Zoals de titel van Wollastons artikel laat zien, gaat het de voorstanders vooral om frisdrank. Ook Oliver richt zich in het bijzonder daarop, in zijn restaurants is suikerhoudende frisdrank al duurder dan andere drankjes. Het verschil spaart hij op en geeft hij aan het goede doel, het Children’s Health Fund. De Internationale Diabetes Federatie (IDF) riep begin november wereldleiders op om obesitas en diabetes op de agenda te zetten. Ook de IDF ziet veel in het belasten van suiker. Tegenstanders, bijvoorbeeld het Britse Kamerlid Andrew Percy, vinden een belasting betuttelend en zeggen dat suiker ook verantwoord kan worden gebruikt. Mensen die gematigd suiker eten worden ook geraakt, volgens hen.

Hiermee is hoogleraar diabetologie Cees Tack van het Radboudumc het eens. ‘Af en toe een ijsje of suiker in je koffie kan prima. Het is niet zoals met sigaretten, waarvan je er één rookt en het direct slecht is. Bij voeding is dat niet het geval, daar gaat het om de hoeveelheid.’

Tack ziet de aandacht voor de suikerbelasting dan ook vooral als een hype. ‘Het is net als met de vettaks, veel vet eten is ook ongezond, maar voor deze belasting is de aandacht ook overgewaaid. Overgewicht is zeker een wereldwijd probleem en bij diabetes is het inderdaad beter om minder suiker te eten, maar geldt dat niet voor ons allemaal?’

‘In frisdrank zitten een hoop loze calorieën en die komen uit de toegevoegde suikers’, legt Tack uit. ‘Voor mensen met diabetes type 2, dat vaak op latere leeftijd ontstaat en verband houdt met overgewicht, raden wij een gewoon gezond dieet me weinig calorieën. Het maakt niet uit of je dat doet door suiker te beperken, of vet.’

Daarnaast is de ene vorm van suiker de andere niet en is het te gemakkelijk alle soorten suiker af te schrijven, zegt Tack. ‘Suiker dat je in een klontje kunt gebruiken is sucrose, een combinatie van glucose en fructose, druivensuiker en vruchtsuiker. Vaak wordt fructose als de bad guy afgeschilderd, maar ook daar zijn nuances op hun plaats.’ Volgens de hoogleraar is het voor de overheid beter om zich te richten op de voedselindustrie en te proberen daar sluitende afspraken mee te maken. ‘Als je een vuist wil maken, ga je daar naartoe en dwing je de industrie om gezonder eten te produceren. Maar ja, dan krijg je te maken met grote bedrijven als Coca-Cola en de lobby daar omheen. Daar schrikt men voor terug.’ / Jozien Wijkhuijs

In de nieuwe Vox, verschijndatum 15 december, vertelt Kelly Janssen hoe zij van de ene op de andere dag stopte met suiker en daar flinke afkickverschijnselen van kreeg.