Door hun favoriete buitenspeelplaats te tekenen, leverden meer dan 3.000 kinderen in Nederland een bijdrage aan de wetenschap.

In een gezellig klaslokaal van basisschool het Talent in Lent legt een meisje de laatste hand aan een tekening van een skatepark. ‘Op deze ramp kan je sprongetjes maken’, zegt ze.

Ze is niet de enige leerling van het Talent die graag buiten speelt na school. Ook voetbalvelden, een speelplaats, parken en het strand komen vaak terug in de kindertekeningen.

In Nederland nemen 78 scholen, 128 klassen en 3.200 leerlingen van groep 5 tot en met 8 deel aan een onderzoek van Riyan van den Born en Bernadette van Heel van het Centre Connecting Humans and Nature (CCHN, zie kader). Zij laten kinderen zelf de data verzamelen, simpelweg door ze te laten tekenen.

Leefwereld

Op die manier willen de onderzoekers nagaan of het klopt dat kinderen steeds minder in de vrije natuur spelen. ‘Onderzoek wijst uit dat kinderen steeds minder ver van hun woonplek en alleen in een georganiseerde omgeving met andere kinderen mogen spelen’, zegt Van Heel.

Op de tekeningen van meisjes is meer water te vinden

Bijzonder aan dit onderzoek is dat de kinderen zelf hun tekeningen analyseren. Door een raster over de tekening te leggen en hokjes te kleuren, categoriseren ze wat ze getekend hebben: echte natuur, door de mens aangelegde natuur, mensgemaakte dingen, water en lucht. Op de achterkant van het blad moeten de kinderen vragen beantwoorden over hun tekening: wat ze er doen, waarom het hun favoriete plek is, met wie ze er komen en of ze er alleen mogen spelen.

De data die de kinderen aanleveren, verzamelen de leerkrachten in een Excelbestand dat vervolgens wordt opgestuurd naar de onderzoekers. Op die manier krijgen de onderzoekers op een eenvoudige manier een heleboel informatie bij elkaar.

Lucht

Een week na het onderzoek kunnen de eerste resultaten al gedeeld worden. Daaruit blijkt dat kinderen in Nederland nog steeds in een natuurlijke omgeving spelen. Op de tekeningen kwam net iets meer natuur – al dan niet door de mens aangelegd – dan mensgemaakte dingen voor. Ook blijkt dat jongens meer dingen tekenden als een voetbalveld van kunstgras of een pretpark dan meisjes. Op de tekeningen van meisjes is dan weer meer water te vinden, bijvoorbeeld in de vorm van een zwembad of plas.

Niet erg verwonderlijk: kinderen die in een dorp wonen tekenden meer natuurlijke natuur (zoals een bos) dan kinderen uit de stad. ‘Benieuwd of we een verschil meten wanneer we dit onderzoek binnen vijf of tien jaar herhalen’, aldus Van Heel.