Het kabinet moet met noodfinanciering komen, zodat de opleidingen kunstmatige intelligentie in Nederland hun studentenstops kunnen opheffen. Die oproep deed de Cyber Security Raad (CSR) vorige week, omdat er een tekort is aan gekwalificeerde mensen in deze sector. Volgens de Nijmeegse onderwijsdirecteur Ruud Meulenbroek los je daarmee het gebrek aan docenten niet op.

Laten we vooropstellen, benadrukt onderwijsdirecteur Ruud Meulenbroek, dat het een goede zaak is dat de capaciteitsproblemen bij de opleidingen kunstmatige intelligentie (AI, artificial intelligence) aan Nederlandse universiteiten serieus worden genomen. Hij is er dus blij mee dat de Cyber Security Raad (CSR), een adviesorgaan van de regering, het kabinet vorige week liet weten dat er een noodfinancieringsplan moet komen. Iedereen die AI – of een aanverwante studie – wil studeren, moet ook daadwerkelijk een plek kunnen krijgen. Op dit moment hanteren verschillende opleidingen een numerus fixus, omdat ze de groeiende vraag niet aankunnen.

Half miljard

‘Het aantal eerstejaarsstudenten is de afgelopen jaren bijna verdubbeld’, zegt Meulenbroek. ‘Vorig jaar hadden we 180 studenten, maar er is een docent vertrokken. Om de kwaliteit van de opleiding te kunnen blijven garanderen, hebben we voor komend studiejaar een grens getrokken bij 150.’ Het aantal vooraanmeldingen staat op 235, maar de vraag is hoeveel studenten zich in september ook daadwerkelijk zullen. Hoe dan ook is het voor het eerst dat Nijmegen een numerus fixus instelt voor AI. ‘Het trekt enorm aan.’

‘Het aantal eerstejaarsstudenten is bijna verdubbeld’

De Security Raad schrijft in haar brief aan het kabinet dat de capaciteitsproblemen bij de Nederlandse opleidingen verontrustend zijn ‘juist nu beleidsmakers en wetenschappers zich grote zorgen maken over de achterstand van de EU ten opzichte van de VS en China. De sterke groei van de digitale economie zorgt voor een nijpend tekort aan IT- en aanverwante specialisten.’

Gooi open die universiteitspoorten, is de boodschap van de raad. En: geef geld zodat de universiteiten voldoende personeel kunnen aantrekken. Een half miljard wil de raad graag zien van onderwijsminister Van Engelshoven. In september 2019 moeten alle studentenstops zijn opgeheven.

Docenten schaars

Is dat realistisch? ‘Alles kan’, antwoordt Ruud Meulenbroek diplomatiek. ‘Maar dan moet er wel heel veel geld worden geïnvesteerd en moeten er nieuwe ontwikkelingen zijn.’ Het college van bestuur heeft al vastgesteld dat ook in het studiejaar 2019-2020 een numerus fixus geldt voor AI. Het probleem is volgens Meulenbroek dat goede docenten nauwelijks te vinden zijn. ‘De afgelopen jaren hebben we intense en langdurige wervingsrondes gehad, maar het is ons niet gelukt de staf rond te krijgen.’ De concurrentie met het bedrijfsleven is groot. Potentiële kandidaten hebben de banen voor het uitzoeken, en krijgen vaak beter betaald als ze een contract tekenen bij een bedrijf. Meulenbroek: ‘Wij hebben geen zakken met geld.’

De Cyber Security Raad stelt voor dat universiteiten gaan samenwerken met bedrijven, zodat technici uit het werkveld de studenten les kunnen geven. Over dat laatste is Meulenbroek niet onverdeeld enthousiast. ‘Wij zijn geen onderwijsfabriek. Als universiteit hebben we ook een onderzoekstaak. Het wetenschappelijk onderzoek dat wij doen, voedt het onderwijs. We hebben wel een aantal buitengewoon hoogleraren vanuit het bedrijfsleven, maar het gaat er toch om dat we die combinatie van expertise en onderwijskundige kwaliteiten zelf in huis halen.’