De langstudeerboete is vandaag wederom onderwerp van gesprek in het Haagse. Het zou zo maar kunnen dat de Tweede Kamer besluit de weinig populaire maatregel te schrappen. Is dat praktisch mogelijk? En wat heeft de universiteit eigenlijk allemaal moeten doen om de invoering van de maatregel voor te bereiden? We vroegen het Wim Brand, directeur studentenzaken. Het personeel in het bestuursgebouw heeft ruim anderhalf jaar voorbereidend werk gestoken in de langstudeerboete, een maatregel waarvoor in feite niemand in Nijmegen de handen op elkaar kreeg. ‘Als je alles bij elkaar optelt, de juridische kant van de zaak, het administratieve werk, de communicatie richting de student, de IT, dan schat ik dat het invoeren van deze maatregel de universiteit ongeveer een a twee voltijd medewerkers heeft gekost’, zegt Wim Brand, directeur studentenzaken. De universiteit zelf is er inmiddels klaar voor. De maatregel kan – en tenzij er nog een stokje voor wordt gestoken zal – worden uitgevoerd. Toch zijn er nog veel open eindjes: het kost DUO veel moeite gegevens aan te leveren waaruit blijkt wie wel en wie niet met de boete te maken krijgt. En de studenten lijken de politieke besluitvorming af te wachten. Brand: ‘Er zijn veel studenten die wachten met hun definitieve inschrijving, er zijn duizend bachelorstudenten en ongeveer zevenhonderdvijftig masterstudenten waarvan de inschrijving nu nog niet helemaal rond is. Dat aantal is hoger dan normaal, dat is in ieder geval onze indruk.’  Onzekerheid De recente politieke ontwikkelingen verdienen geen schoonheidsprijs. ‘Ik vind het onbehoorlijk hoe iedereen in onzekerheid gebracht wordt. Studenten weten vlak voor het academisch jaar begint nog niet wat hen staat te wachten. En dat geldt ook voor de instellingen.’ Administratief is het niet moeilijk om de maatregel terug te draaien. ‘Dat is geen probleem. Als het besluit is genomen, dan zetten wij het innen van de boete onmiddellijk stop. De student krijgt het betaalde boetegeld terug.’ Wie dat gaat betalen, dat is een ander verhaal. Er wordt op het moment in de Tweede Kamer naar dekking gezocht. ‘Ik ben bang dat, mocht de maatregel worden teruggedraaid, het bedrag elders in het onderwijs wordt afgeroomd. Dat is een slechte zaak.’ Afschuiven Het is niet de eerste keer dat de politiek de consequenties afschuift op de universiteit en de studenten. De – als reparaties bedoelde – aanpassingen die de Haagse politici tijdens de behandeling van de wet hebben doorgevoerd compliceerden de zaak. Kamerlid André Rouvoet diende in 2011 een amendement in dat universiteiten verplicht studenten die (bijvoorbeeld) ernstige ziek worden financieel te steunen als zij met de langstudeerboete te maken krijgen. De universiteit is verplicht deze studenten te compenseren uit het profileringfonds. Dat vormt een extra belasting op het fonds, waaruit ook de bestuursbeurzen betaald worden, zonder dat er vanuit het rijk extra middelen vrij gemaakt zijn. Cynisch, want het doel is altijd geweest om de manier van werken te simplificeren. Maar de verschillende reparaties hebben geleid tot een kluwen regeltjes. Brand wijst op de manier waarop de universiteit de hoogte van het collegegeld moet berekenen: dat moet worden getoetst aan elf wettelijke en universitaire regelingen, die vaak op verschillende manieren van toepassing zijn. Brand: ‘Het komt er op neer dat meer en meer de vaststelling van het collegegeld voor een individuele student handmatig moet worden aangepast. Je hebt een specialist nodig om de verschillende maatregelen goed toe te passen.’ / Mark Merks