Weken, maanden, soms jaren zijn studenten bezig met hun scriptie. Eenmaal afgerond belandt het werk al snel in een stoffige la. In de rubriek Thesis Tales zetten we het onderzoek van studenten in de spotlights. In aflevering 2: Annabel Barendse (26), masterstudent Conflicts, Territories and Identities, deed onderzoek naar framing rondom migratie in documenten van de Europese Commissie.

Kun je in drie zinnen vertellen waar je scriptie over gaat?

‘Ik heb voor mijn masterthesis onderzocht hoe de framing van migratie in twee documenten van de Europese Commissie bijdraagt aan bredere thema’s zoals populisme, het idee van Fort Europa (een metafoor die verwijst naar het strenge grensbeleid van de Europese Unie, waarbij migratie sterk wordt beperkt om de toegang tot Europa te controleren en te beveiligen, red.) en de migratiecrisis. Het ene document kwam uit 2015, het andere uit 2020. Ik heb gekeken naar wat bepaalde frames doen met het beeld dat mensen van migranten en vluchtelingen hebben.’

‘Frames zorgen ervoor dat asielzoekers als crimineel en als een last worden gezien’

Over wat voor frames gaat het dan precies?

‘In totaal heb ik drie soorten frames onderzocht. Ten eerste het securitization frame, dat stelt dat migratie voor de interne veiligheid niet goed is en daarmee legitimeert dat de grenzen beter beveiligd moeten worden. Daarnaast het criminalization frame, dat stelt dat we detentiecentra moeten bouwen om vluchtelingen vast te zetten en zo onszelf te beschermen tegen criminaliteit. Als laatste keek ik naar het externalization frame: het idee dat het belangrijk is dat we werken aan de veiligheid in bijvoorbeeld Syrië, zodat niemand meer hoeft te vluchten. Deze drie frames zijn niet per definitie waar, maar worden wel gebruikt om een bepaald beeld van migratie en vluchtelingen over te brengen.’

Wat kon je concluderen uit je onderzoek?

‘Dat dergelijke framing daadwerkelijk plaatsvindt en dat ze ook zeker bijdraagt aan populistische opvattingen. Vooral aan het idee van Europa als een fort waar alleen bepaalde mensen naar binnen mogen, en het idee dat er sprake is van een “migratiecrisis”. Deze frames zorgen er namelijk voor dat asielzoekers als crimineel en als een last worden gezien. Dit versterkt het idee van Fort Europa en zorgt ervoor dat de migratiecrisis makkelijker voor waar aangenomen wordt.’

Hoe is je interesse in dit onderwerp ontstaan?

‘Tijdens mijn bachelor heb ik een college gevolgd over het besturen van vluchtelingenkampen. Dat vond ik zo interessant, dat ik meer colleges ging volgen over vluchtelingen en migratie. Daarna ben ik drie maanden in Griekenland geweest, in de buurt van Thessaloniki, waar ik Engelse les heb gegeven in een vluchtelingenkamp en geholpen heb met de kids club.’

‘Ik schrok ervan dat het kamp veel weg had van een detentiecentrum’

Waarom wilde je daar graag heen?

‘Om te kijken of ik het zou trekken om in zulke situaties te werken. Ik schrok ervan dat het kamp veel weg had van een detentiecentrum. Er stonden grote betonnen muren om het kamp en er waren beveiligingspoortjes waar vluchtelingen doorheen moesten om het kamp in en uit te kunnen. Voor mijn masterscriptie ben ik naar een vluchtelingenkamp op Chios (een Grieks eiland, red.) gegaan, waar ik juist weer meer vrijheid zag. Vluchtelingen hoefden daar niet door poortjes en het kamp was slechts omringd door een hek met prikkeldraad.’

Hoe verliep je onderzoek?

‘Als ik eerlijk ben, vond ik het niet zo leuk. Het academische deel van onderzoek doen is niks voor mij, het lukte me niet goed om mijn onderwerp klein te houden. Daardoor heb ik net voor de zomervakantie nog een deel moeten toevoegen, omdat het nog niet helemaal leek te kloppen. Dat is best vervelend, want zo veranderde mijn thesis last minute helemaal.’

‘Daarnaast vind ik het lastig dat dit zo’n eenzaam proces was. Je zit er toch steeds alleen aan te werken. Andere studenten in deze situatie zou ik daarom willen adviseren om een scriptiemaatje te zoeken met wie je samen naar de bibliotheek kan gaan.’

Had je ook momenten dat je trots was op jezelf?

‘Ja, zeker. Zodra ik de koppeling kon maken tussen bepaalde frames en de consequenties daarvan voor bepaalde opvattingen, zoals het idee van Fort Europa, voelde het voor mij alsof alles samenkwam. Alsof ik echt iets toe kon voegen aan de bestaande wetenschap. Ook toen mijn definitieve onderzoeksvraag duidelijk werd, was ik trots op mezelf.’

Wat is jou het meeste opgevallen tijdens het uitvoeren van je onderzoek?

‘Zoals gezegd, heb ik documenten van de Europese Commissie uit 2015 en uit 2020 met elkaar vergeleken. Je ziet dat er in 2020 nooit meer het woord “asielzoeker” gebruikt wordt, maar dat er gesproken wordt over “de asielaanvraag”. Dit noemen we ook wel het dehumaniseren van de situatie, waardoor het makkelijker is om bepaalde maatregelen te treffen. Het was ook interessant om te zien dat de informatie in de documenten van de Europese Unie vaak op één lijn lag met radicaal-rechtse opvattingen. Het heeft heel veel weg van populistische ideeën. Dat had ik niet verwacht.’