Tijdens corona zijn vrouwen én mannen veel meer thuis. Zorgt de pandemie daardoor eindelijk voor een meer gelijke verdeling van huishoudelijke en zorgtaken tussen man en vrouw? Socioloog Katia Begall, die zich vanavond buigt over die vraag tijdens een actualiteitencollege van Radboud Reflects, is niet al te optimistisch.

In tijden van corona en thuiswerken besteden mannen meer tijd met hun kinderen. Bestuurskundige Stéfanie André noemde dat eerder tegen Vox ‘hoopvol voor de emancipatie’. Dachten werkende mannen voorheen dat ze onmisbaar waren op kantoor, nu zien ze dat de wereld ook doordraait zonder hun aanwezigheid onder het systeemplafond.

Ziet u dat ook zo?

Katia Begall: ‘Net als André verwachtte ik dat mannen die nu thuiswerken ook na de coronacrisis meer met hun kinderen zouden willen zijn. Die mannen zien nu dat zij ook prima kunnen zorgen en willen dat ook na de crisis blijven doen, was de gedachte.’

‘Maar uit het onderzoek dat ik met collega’s doe tijdens de coronacrisis komt een ander beeld naar voren. Wij hebben mensen voor en tijdens de crisis bevraagd en wat blijkt: mannen die nu thuiswerken, zijn juist traditioneler gaan denken. Ze geven vaker aan dat vrouwen beter zijn in de zorg voor de kinderen. Een verklaring daarvoor hebben we nog niet.’

Dat klinkt alsof al die de mannen weer naar kantoor vluchten zodra de coronamaatregelen worden losgelaten.

‘Daar lijkt het wel op, al geldt dat natuurlijk niet voor alle mannen. De coronacrisis als katalysator voor een gelijkwaardigere samenleving? Daarover ben ik niet zo hoopvol.’

Corona of niet, in Nederland zijn vrouwen veel vaker thuis met de kinderen. Waarom is die kloof nog altijd niet gedicht?

‘Het ligt in ieder geval niet aan de intenties van jonge stellen. Voordat zij kinderen krijgen, zeggen de meesten dat ze de zorg eerlijk willen verdelen. Weinigen vinden dat vrouwen er zijn om voor de kinderen te zorgen.’

Wat verklaart deze scheve taakverdeling dan?

‘Het werkt subtieler. Zorgtaken worden toch geassocieerd met vrouwen. Als er een kind wordt geboren pakt de vrouw daardoor sneller deze taak op.’

‘Daarnaast speelt ook een rationeel, economisch argument een belangrijke rol. Vrouwen gaan vaker een relatie aan met een man die meer verdient dan zij. Inkomensverschillen de andere kant op – waarbij de vrouw de belangrijkste kostwinner is – worden vaker als ongemakkelijk ervaren. Dat idee is heel hardnekkig.’

‘Wat je vervolgens ziet gebeuren is dat de vrouw minder gaat werken op het moment dat er kinderen komen, omdat zij toch al minder verdient. De aflossing van de hypotheek en andere materiële zaken gaan een rol spelen. Zo reproduceren stellen die oude rolpatronen, zonder dat dat hun bedoeling was.’

Eerder deed u onderzoek naar de rol die de carrière speelt bij het al dan niet uitstellen van het krijgen van kinderen. Welk effect heeft de coronacrisis dáárop?

‘Existentiële onzekerheid leidt tot uitstel. Dat zie je terug in de geschiedenis. Het beste voorbeeld daarvan is de Tweede Wereldoorlog. Maar ook net na de val van de Muur zag je dat stellen in Oost-Duitsland het krijgen van kinderen uitstelden – men wist niet hoe hun leven eruit zou komen te zien. Zo’n periode van onzekerheid leidt over het algemeen tot uitstel, maar niet tot afstel. Na de Tweede Wereldoorlog volgde een enorme babyboom. Ik verwacht dat de geboortecijfers tijdens de coronacrisis ook wat zullen dalen.’

Het zal dus niet zo’n vaart lopen met het aantal lockdownbaby’s?

‘Dat verwacht ik wel. Zeker bij ouders die al een kind hebben. Die merken hoe lastig het is om thuis te werken met kinderen. Mijn vriend en ik hebben een kind van vier en zes jaar en ik ben op dit moment blij dat er geen derde is, haha.’

Het actualiteitencollege van Radboud Reflects met Katia Begall is hier terug te kijken.