Vroeger had de universiteit geen campus, maar stonden de onderwijsgebouwen verspreid over de stad. In het kader van 95 jaar Radboud Universiteit duikt Vox het beeldarchief in. Wat is er veranderd? Vandaag: Stella Maris.

Kort na de Tweede Wereldoorlog kampte de Rooms Katholieke Universiteit met een groot ruimtegebrek. Veel gebouwen, zoals het Hoofdgebouw, het Psychologisch Laboratorium en het grootste gedeelte van het Bibliotheek- en Instituutsgebouw, lagen in puin. Er moesten nieuwe locaties gevonden worden, en snel een beetje.

Renaissancepaleisje

Dankzij goede connecties lukte het de universiteit om al in augustus 1945 de nogal luxe noodlocatie Stella Maris te kopen. In de woorden van het Nijmeegse studentenweekblad Vox Carolina: een ‘protserig, welgedaan Renaissancepaleisje’ aan de Van Schaeck Mathonsingel, nummer 4.

Stella Maris was een villa gebouwd in 1888. Tot aan 1924 droeg het de bijnaam ‘Boterpot’, omdat een lid van de margarinefabrikantenfamilie Jurgens er woonde. De naam werd veranderd in Stella Maris toen de zusters van Onze Lieve Vrouwe van Amersfoort de boel overnamen en er een damespension voor studentes van maakten.

Het pension was niet bijzonder in trek

Vroeg naar bed en op tijd bij de ochtendmis, was het regime waar bewoners zich aan moesten houden. De studentenhel op aarde? Dat dachten veel studentes in die tijd ook. Het pension was dan ook niet bijzonder in trek. Priester en hoogleraar Filosofie Ferdinand Sassen was dan weer wel te spreken over de locatie. Hij woonde in een grote kamer aan de voorkant van de villa en gaf er blijkbaar ook wel eens colleges.

Bakfietstochten

Na de verwoestingen van de Tweede Wereldoorlog veranderde er in korte tijd veel voor de Nijmeegse universiteit. Een van de grootste veranderingen was de aankoop van Stella Maris en de verhuizing van de instituten en later de leeszaal en administratieruimte naar de villa.

Omdat het grootste gedeelte van de boeken in het depot van de oude bibliotheek aan de Muchterstraat bleef, stond de bibliothecaris voor een zware taak. Elke dag moest hij meerdere keren op en neer met een bakfiets vol aangevraagde boeken. In een jaar tijd kwam dat neer op zo’n duizend bakfietstochten. Later kreeg hij gelukkig een autootje, maar het bleef een onpraktisch systeem. Om het nog wat moeilijker te maken, nam de UB vanwege ruimtegebrek steeds meer depots in gebruik, verspreid over de stad.

Brand

In 1967 kon de toenmalig bibliothecaris opgelucht ademhalen: de UB verhuisde naar de nieuwbouw aan de Erasmuslaan. Stella Maris bleef in de daaropvolgende jaren een belangrijke rol vervullen voor de universiteit. Zo bleven de instituten Nederlands en Politicologie in de villa, werd de zolder gebruikt door het instituut Missiologie en als collegezaal en zaten in de kelder enkele buitenlandse instellingen. Met de komst van het Erasmusgebouw verloor de villa vanaf 1974 veel van haar belang, waarna de universiteit de villa enkele jaren later verkocht. In 1985 brandde Stella Maris af, waardoor nu nog maar weinig te zien is van het oude pand.

Met dank aan Jan Brabers, universiteitshistoricus. Marjolein van Diejen maakte de foto van ‘nu’. Foto ‘toen’: Regionaal Archief Nijmegen.

Bronnen: Rob Wolf, De Trek naar het zuiden: gebouwen van de Katholieke Universiteit Nijmegen 1923-1998 (Nijmegen 1998) en Jan Brabers et al, Radboud in de Stad: Routeboekje (Nijmegen 2013).