Trots op diversiteit: elke universiteit volgt zijn eigen pad
-
Photo: Elliot Brown, Creative Commons
OPINIE - Het Engels op de universiteiten staat ter discussie. Rector Han van Krieken vindt het juist goed dat er iets te kiezen valt. 'De discussie wordt nogal eendimensionaal gevoerd'.
Er is veel discussie, soms zorg, over de toename van het aantal buitenlandse studenten aan Nederlandse universiteiten en over de toename van het aantal opleidingen dat in het Engels aangeboden wordt. Deze discussie is belangrijk, maar wordt helaas nogal eendimensionaal gevoerd: alsof alle universiteiten, opleidingen en niveaus hetzelfde doen. Het tegendeel is het geval: er is grote variatie en er is reden om trots te zijn op de verscheidenheid die de Nederlandse universiteiten op dit punt bieden.
Om te beginnen zijn er belangrijke verschillen tussen disciplines. De bèta- en technische opleidingen zijn van oudsher veel meer internationaal georiënteerd dan bijvoorbeeld de rechtsgeleerdheid. De geneeskunde is in de wetenschap internationaal maar in de praktijk van zorg heel Nederlands. Het ligt dan ook zeer voor de hand dat er verschillen zijn in studieaanbod: in Nederland wordt de overgrote meerderheid van de bèta en technische studies in het Engels aangeboden.
Een belangrijk deel van het docentencorps is niet van Nederlandse origine. In deze disciplines is er weinig discussie dat het internationale karakter cruciaal is en de voertaal Engels. Voor de rechtsgeleerdheid geldt dat de ontwikkeling in de discipline voornamelijk op Nederland georiënteerd is en de literatuur Nederlandstalig is. Aan de rechtenfaculteiten is er over het thema internationalisering ook weinig discussie en er zijn weinig Engelstalige, internationale opleidingen.
Kwaliteit
Heel anders is de situatie bij de alfa- en vooral de gamma-studies en vanuit die hoek wordt de discussie het scherpst gevoerd. Studenten maken zich zorgen over de kwaliteit van het Engels van docenten en verdringing door buitenlandse studenten; docenten maken zich zorgen over de kwaliteit van het onderwijs door te gebrekkige taalvaardigheid, het verdwijnen van het Nederlands en de dominantie van marktdenken die als oorzaak van de ontwikkeling naar een meer internationaal aanbieden van opleidingen wordt gezien.
In de discussie komt weinig naar voren dat we in Nederland over een verscheidenheid van universiteiten beschikken die allemaal tot de beste van de wereld behoren maar toch duidelijk verschillen in visie en keuzes. We zouden met z’n allen trots moeten zijn op die variatie. Je kunt in Nederland psychologie uitstekend in het Nederlands en ook uitstekend in het Engels studeren en dat geldt voor vrijwel alle vakken in de alfa- en gammawetenschappen.
Reputatie
Een laatste belangrijk onderscheid is dat tussen de aard van masteropleidingen: research-masters zijn bijna altijd op een internationale wetenschappelijke wereld gericht, terwijl meer op de Nederlandse praktijkgerichte masters juist in overgrote meerderheid Nederlandstalig zijn. Ook hier geldt dat er maar weinig discussie is over het al dan niet internationale karakter van de opleidingen.
‘Het hoort erbij dat medewerkers en studenten kritisch zijn’
Ten slotte: Nederlandse universiteiten hebben allemaal een terecht uitstekende reputatie, zowel wat betreft onderzoek, onderwijs als maatschappelijke impact. Die reputatie is gebaseerd op aantoonbare kwaliteit. En het is het handhaven en verbeteren van die kwaliteit die universiteiten doen besluiten een groter of kleiner deel van hun opleidingen een internationaal karakter te geven.
Dat er kinderziekten optreden, fouten gemaakt worden, hoort erbij. Dat medewerkers en studenten uiterst kritisch zijn ook (het zou echt zorgelijk zijn als ze dat niet waren). Desondanks is het maar goed dat universiteiten zich blijven ontwikkelen en is het nog beter dat ze dat niet allemaal op dezelfde manier doen. Immers: studenten, docenten en disciplines verschillen en het is dus goed dat er iets te kiezen valt!
Dit opniestuk verscheen vandaag ook in De Gelderlander.
Stijn schreef op 9 februari 2018 om 07:54
De strekking is duidelijk: de afwegingen voor het vaststellen van taalbeleid verschillen per opleiding. Die opvatting deel ik.
Wat kan het college van bestuur dan doen om de discussie in goede banen te leiden?
1) Updaten van de gedragscode vreemde taal. Die gedragscode moet als leidraad dienen voor het keuzeproces op de opleiding, maar is op onze universiteit zeer beknopt en dubbelzinnig.
2) Het verbeteren van de facultaire medezeggenschap. Het is goed dat opleidingsdirecteuren (internationale) groeiambities koesteren, zolang daar sterke en kritische medezeggenschap tegenover staat. Voor de facultaire medezeggenschap is op de Radboud Universiteit echter al jarenlang weinig aandacht. Ook in het dossier Wet versterking bestuurskracht zijn de faculteiten overgeslagen. Zonde, want als opleidingscommissies en facultaire studentenraden worden overgeslagen verplaatst de discussie zich naar het niveau van de universiteit. En daar, zo stelt Van Krieken terecht, kunnen we de discussie niet genuanceerd voeren.
J.P. schreef op 11 februari 2018 om 22:56
De rector van de RUG maakte vandaag al een beroerde indruk bij Buitenhof en met dit stuk betoont onze rector zich ook als iemand die de problemen liever naast zich neerlegt dan deze grote olifant in de kamer eens flink bij z’n slagtanden te vatten. Tussen de regels door (”In de discussie komt weinig naar voren dat we in Nederland over een verscheidenheid van universiteiten beschikken die allemaal tot de beste van de wereld behoren maar toch duidelijk verschillen in visie en keuzes. We zouden met z’n allen trots moeten zijn op die variatie.”) zegt de heer Van Krieken eigenlijk dat mensen die kritisch zijn over het voortvaren van de universiteit niet zo moeten zeuren en dat er eigenlijk geen vuiltje aan de lucht is. Dit stuk had niet als opinistuk in de Gelderlander geplaatst moeten worden, maar de redactie had er geld voor moeten vragen en er het kopje ‘advertentie’ boven moeten zetten. Het lijkt hier eerder om ‘damage control’ (propaganda) te gaan en om de gemoederen die ook op RU opborrelen te sussen. Onze rector heeft blijkens dit stuk gewoon niet door hoe diep hij in het huidige afbraaksysteem verzonken is. Jammer.
Liz Beekman schreef op 13 februari 2018 om 13:46
Ik vind het diep teleurstellend dat onze rector magnificus niet ingaat op het daadwerkelijke probleem: namelijk dat de RU zelf steeds minder studies aanbiedt in het Nederlands en zelfs de studies die aangeboden zouden worden in het Nederlands (denk hierbij aan psychologie) in rap tempo verengelsen. Dit is geen diversiteit meer, dit is allemaal in een internationale mal gestampt worden als student numero 4532, om maar geld in het laatje te zien. Dat kun je geen beleid noemen voor een universiteit, dat is het beleid voor een fabriek. Het acceptabel vinden van “kinderziektes” vind ik nog het gekste, dat woord is nu al vaker genoemd. Toen ik me aanmeldde voor de opleiding psychologie hoorde ik niets over de komende kinderziektes, waar duidelijk al op gerekend was.