Turkse wetenschappers voelen zich onzeker na de coup in hun land. De eerste Turkse hoogleraar van de Radboud Universiteit ontvangt deze dagen veel verzoeken van Turkse onderzoekers om – onbetaald – te komen werken.

De onderzoeksgroep van Asli Özyürek, hoogleraar Gebaren, taal en cognitie, bestaat op dit moment al voor een derde uit Turkse onderzoekers. Turkije is haar geboorteland en ze is er nog regelmatig voor haar onderzoek naar gebarentaal van dove kinderen. Maar wellicht dat het aandeel Turkse onderzoekers binnenkort verder stijgt, want de hoogleraar krijgt deze dagen veel vragen van Turkse wetenschappers om bij haar te komen werken vanwege de onzekere situatie in Turkije. ‘Ze willen ook voor niks komen. Nou, ze zijn welkom. Ik kan nog wel mensen gebruiken. Als ze op mijn vakgebied werken en eigen geld meebrengen, heb ik plek voor hen.’

‘Ze willen ook voor niks komen’

Özyürek, ze werkt op het Nijmeegse Max Planck Instituut, wijst op het bestaan van een fonds in Duitsland voor Turkse wetenschappers die hun land ontvluchten na de coup in Turkije. Ze betreurt het dat de Nederlandse regering niet net als de Duitse een geldpot maakt. Sowieso is de procedure om hier onderzoek te mogen doen, waaronder het aanvragen van een visum, ingewikkeld en tijdrovend, vindt ze. ‘Het zou een mooi gebaar zijn als de overheid en de universiteiten die procedure in deze noodsituatie zouden vergemakkelijken.’

Heeft u gehoord over collega’s die zijn ontslagen?
‘Nee, mijn directe collega’s werken in de psycholinguïstiek. Dat is geen vakgebied waarin politiek een rol speelt. Ik denk dat sociaal wetenschappers en historici meer risico lopen. Er worden as we speak nog altijd mensen doorgelicht.’

Directie vervangen
Asli Özyürek bezoekt regelmatig scholen voor dove kinderen in Turkije. Ze is ook van plan dat te blijven doen. ‘In oktober staat weer een onderzoeksreis gepland. Ik ga met drie van mijn onderzoekers, met koffers vol apparatuur. Het is wel spannend wat we daar aan zullen treffen. Op veel scholen, ook de dovenscholen, wordt de directie op dit moment vervangen. Of ze net zo makkelijk mee zullen werken aan ons onderzoek, is dan nog even afwachten.’

Maar u gaat toch.
‘Ik heb een subsidie van NWO (Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek, red.), speciaal bedoeld om in Turkije dit onderzoek te doen. Die kan ik niet ergens anders aan uitgeven. Mijn onderzoekers hebben, net als ik, een aanstelling aan de Radboud Universiteit. Ik verwacht niet dat de rust over een maand is teruggekeerd, maar ik durf het wel aan.’

De Turkse autoriteiten stellen dat vijftien universiteiten zijn gesloten. Vooralsnog heeft er geen exodus van Turkse onderzoekers plaatsgevonden. Hoewel sommige bronnen daar wel over reppen. Universiteitenvereniging VSNU zegt niet bezig te zijn met de oprichting van een speciaal fonds. Ook Nuffic, organisatie voor internationalisering in onderwijs, is daar niet mee bezig.

Op het nevenkantoor van Nuffic signaleren medewerkers wel meer Turkse studenten die informatie zoeken over studeren in Nederland. Maar het kan nog wel even duren voordat die studenten ook daadwerkelijk naar Nederland komen, zegt een perswoordvoerder. ‘Studenten die dat nu willen, kunnen pas in september 2017 starten met een opleiding in Nederland.’