Een twee uur durende radioshow over een wetenschappelijk project? Het zal zelden voorkomen, maar was maandagavond een feit. Radio 2-show De Staat van Stasse besteedde een speciale, feestelijke uitzending (met rookmachine!) aan radio-ontvanger NCLE van het Radboud Radio Lab, die meevliegt met een Chinese raket naar de maan. Een verslag.

Gele ballonnen, vlaggetjes, cola en M&M’s. Voor de speciale uitzending over de Nederlandse radio-ontvanger die in mei richting de maan wordt gelanceerd is de studio van Radio 2 in een feesttent omgetoverd. Leden van de Rotary in Weesp, op uitnodiging van DJ Stefan Stasse aanwezig, maken er een vrolijke boel van. Ook Marc Klein Wolt, directeur van het Radboud Radio Lab, krijgt een bril met een kartonnen raketje erop in handen gedrukt. Over enkele minuten gaat hij live op Nederlands grote publieke radiostation. Is hij nerveus? ‘Een beetje’, geeft hij lachend toe. ‘Ik ben al enkele keren op de radio geweest, maar dit is toch wel groter.’

Klein Wolt is deze maandagavond de hoofdgast bij radioshow De Staat van Stasse. De twee uur durende uitzending staat volledig in het teken van de Nederlandse bijdrage aan de Chinese Chang’e 4-ruimtemissie naar de achterkant van de maan. Die bijdrage is bijzonder: voor het eerst gaat een Nederlands instrument richting de maan. Dat instrument, de Netherlands-China Low-frequency Explorer (NCLE), is een product van het Nijmeegse Radboud Radio Lab, in samenwerking met het instituut voor radio astronomie ASTRON en het Delftse bedrijf ISIS. De NCLE gaat aan de achterkant van de maan, ongestoord door onze Aardse atmosfeer, speuren naar radiosignalen uit het vroege heelal.

Raketbrilletjes

Ook aanwezig is de Nijmeegse band De Hubschrauber. Door een curieuze samenloop van omstandigheden gaat een van hun nummers mee met NCLE de ruimte in. Nadat de uitzending van start is gegaan, neemt DJ Stasse die gebeurtenissen nog eens door. ‘Het is 9 januari 2017 en toen sprak ik hier in De Staat met de Nijmeegse band De Hubschrauber. Zij hadden de wens hun nummer Kepler de ruimte in te schieten.’ Klein Wolt, trouw luisteraar van De Staat van Stasse, bedacht zich geen moment en belde de studio. Hij werkte toevallig mee aan een Chinese maanmissie. Of de band misschien interesse had?

‘Straks is de single te beluisteren aan de andere kant van de maan’

Klein Wolt: ‘Uiteindelijk heeft dat er wel voor gezorgd dat ons project steeds meer een mediahype werd. Met het nieuws dat de band een single naar de ruimte stuurt trokken we weer een heel ander publiek. Het is echt gaan leven bij mensen.’ Ook De Staat van Stasse zag zijn kans schoon. Het radioprogramma verzamelde de afgelopen weken bijzondere audiofragmenten van luisteraars. In de uitzending vanavond worden deze fragmenten aan elkaar geplakt, om samen met de muziek van De Hubschrauber mee te gaan naar de maan. Dat moet natuurlijk wel op feestelijke wijze gebeuren – vandaar de ballonnen en olijke raketbrilletjes.

Na de introductie door Stasse is het woord aan Otto van Toorn, frontzanger van De Hubschrauber, en Klein Wolt, door Stasse steevast aangeduid als ‘onze intergalactische superwetenschapper’. Van Toor en Klein Wolt zijn groot fan van elkaar, benadrukken ze. ‘We zijn enorm naar elkaar toe gegroeid’, aldus Van Toorn in de microfoon. De rookmachine gaat aan, en De Hubschrauber speelt live hun single Kepler. ‘Straks te beluisteren aan de andere kant van de maan’, zo benadrukt Stasse nog maar eens.

Droom

De rest van de uitzending wordt gevuld door maan-gerelateerde muziek (denk David Bowie) en audiofragmenten die door luisteraars zijn opgestuurd. Bijzonder is het verhaal van een moeder, die de ringtone opstuurt die haar overleden zoon voor haar inspeelde. Indrukwekkend is ook het verhaal van de Boxmeerse band The Naked Sweat Drips. Gitarist Kristian Strik lijdt aan een hersentumor en heeft niet lang meer te leven. Eén van zijn laatste liedjes gaat ook mee naar de maan.

Maar ook de wetenschap komt aan bod. Klein Wolt verzorgt een mini-college, waarin hij kort de wetenschap achter NCLE uiteen zet. ‘Het vroege heelal bestond uit heel veel waterstof. Dat waterstof heeft straling uitgezonden en die straling is nog steeds overal om ons heen aanwezig’, doceert hij. ‘Wat wij willen gaan doen is die straling opvangen. Op aarde wordt deze straling verstoord door de frequentie van Aardse radiosignalen. Daarom moeten we buiten de atmosfeer zijn om die straling op te vangen, en dan is achter de maan ideaal.’

Achteraf is Klein Wolt dik tevreden met de aandacht die de uitzending voor de NCLE – én voor zijn pas twee jaar oude Radio Lab – heeft opgeleverd. ‘Heel bijzonder, zoveel aandacht voor een lastig wetenschappelijk onderwerp. Zo’n radio-uitzending over wetenschap was een droom, die nu is uitgekomen. Mooi dat een programma als De Staat van Stasse hieraan mee wilde doen.’

‘Ons project heeft eigenlijk nog niks met de maan te maken’

Hoe heeft Klein Wolt het voor elkaar gekregen om zoveel aandacht voor zijn project te genereren? Dat komt toch omdat het om de maan gaat, denkt hij. ‘Iedereen droomt over de maan, of heeft er romantische gevoelens bij. Daar maken wij gebruik van.’ Lachend voegt hij toe: ‘Terwijl ons project eigenlijk nog niks met de maan te maken heeft. We maken alleen gebruik van de locatie áchter de maan.’

Inmiddels is Klein Wolt op weg naar China, voor de integratie van NCLE op de Chinese satelliet die straks naar de achterkant van de maan gelanceerd gaat worden. Op zijn laptop staan de opnames van de luisteraars van De Staat van Stasse, die hij ter plekke in de software van het instrument zal laden. De NCLE wordt naar verwachting eind mei vanuit Xichang de ruimte in geschoten.

Wil je de bijzondere radio-uitzending van maandagavond terugluisteren? Dat kan hier.