Woensdag strijken honderden moslims in Nijmegen neer voor een internationaal congres over de gematigde islam, georganiseerd door het Indonesische Nahdlatul Ulama, de grootste moslimorganisatie ter wereld. Religiewetenschapper Frans Wijsen is namens de Radboud Universiteit bij de conferentie betrokken. ‘Wij hebben een te eenzijdig beeld van de islam.’

Verschillende ambassadeurs, de Indonesische minister van Religieuze zaken, de voorzitter van een moslimorganisatie met bijna 80 miljoen leden. Allemaal reizen ze woensdag af naar de Radboud Universiteit, voor een wereldwijde conferentie over de gematigde islam. De Indonesische organisator Nahdlatul Ulama (NU) verwacht zo’n 350 deelnemers – uit het Aziatische land zelf, maar ook uit de wereldwijde diaspora.  Met zo’n 80 miljoen leden is NU naar eigen zeggen de grootste islamitische organisatie ter wereld.

Middenweg

Toeval, dat een moslimcongres nu net in Nederland neerstrijkt? Helemaal niet, zegt religiewetenschapper Frans Wijsen, die de conferentie vanuit de Radboud Universiteit mee organiseert. ‘Islamitische landen in het Verre Oosten vinden dat wij een te eenzijdig beeld hebben van de islam. Wij denken hierdoor onterecht dat islam democratie, emancipatie en ontwikkeling zou belemmeren.’

Waar zit hem die eenzijdigheid in?

‘In het Westen denken we bij de Islam vooral aan strenge moslims uit Arabische landen, of aan IS. Terwijl de overgrote meerderheid van de moslims daar helemaal niet woont, maar in in landen als Pakistan en India. En Indonesië dus, dat is met 250 miljoen inwoners het grootste moslimland ter wereld. De versie van de islam die ze daar aanhangen is veel gematigder. In hun land is de radicale islam zeker aanwezig, maar verhoudingsgewijs klein, rond de 5 procent.’

Wat is dit voor congres?

‘Het congres gaat over hoe de gematigde islam ‘de middenweg’ zoekt, en hoe dat zich uit op verschillende gebieden: wetenschap en techniek, maar ook politiek. Die middenweg is ook in internationale betrekkingen belangrijk. Zo vindt de overheid economische relaties belangrijk, maar mogen die niet ten koste gaan van religieuze waarden, zoals respect voor andersdenkenden. Daarom komt de Indonesische minister van Religieuze zaken ook een voordracht houden.’

Er komen flink wat hoogwaardigheidsbekleders: Indonesische ambassadeurs uit verschillende Europese landen, een minister. Worden er extra veiligheidsmaatregelen getroffen?

‘Ja, die worden door de Indonesische ambassade geregeld. Hoe dat gaat, kan ik niet zeggen. Daar doet de ambassade geen uitspraken over.’

Waarom komt Indonesië deze boodschap in Nederland uitdragen?

‘Indonesië is qua bevolking het vierde land ter wereld. In 2040 wil het bij de tien grootste economieën horen. Ze zijn daartoe onder andere bezig met een vrijhandelsverdrag met de EU. Nederland speelt hierin een belangrijke rol, vanwege de historische banden. Het is voor Indonesië een soort toegangspoort naar Europa. Dat zie je ook aan hun ambassadeurs in Den Haag, dat zijn altijd prominente politici.’

Waarom kozen ze nota bene een katholieke universiteit voor een islamitisch congres?

‘Dat is minder vreemd dan je denkt. Veel islamitische buitenlandse studenten willen juist studeren aan een bijzondere universiteit. Hier mag over God gesproken worden en er is een islamitische gebedsruimte, in de studentenkerk. Vergeet ook niet dat de christelijke en moslimtradities met elkaar verbonden zijn. Binnen de islam is Jezus een profeet. Tijdens het congres hebben we ook een gebedsruimte ingericht in de aula, waar de lezingen zijn.’

Hoe bent u hierbij betrokken geraakt?

‘Bij Religiewetenschappen lopen een aantal Indonesische promovendi rond die lid zijn van NU. Zij zochten een plek om dit congres te organiseren, en zowel ik als de universiteit waren enthousiast.’

Levert het de Radboud Universiteit ook iets op?

‘Zeker. Vanwege haar economische ambities betaalt Indonesië de komende jaren het promotieonderzoek van duizenden promovendi in het buitenland, onder meer hier in Nijmegen. Dat zijn royale beurzen, die interessant zijn voor onze universiteit. Bovendien hebben bijna alle faculteiten hier wel samenwerkingsverbanden lopen in Indonesië, dus het is slim om de contacten warm te houden.’