OPINIE - Sinds vorige maand gelden nieuwe regels voor het opnemen van (online) colleges. Alleen wanneer opnames geen enkele interactie met studenten bevatten - zelfs geen chatberichten - mogen docenten deze nog met studenten delen. Dat is onwerkbaar voor docenten, en studenten dreigen daarvan de dupe te worden, zegt Thomas Vissers, student natuurkunde en filosofie en lid van de Jonge Democraten Arnhem-Nijmegen.

Al sinds de start van de coronacrisis wordt er volop gediscussieerd over de nadelen van online onderwijs. Een veelbesproken zorg is de privacy van studenten. Het college van bestuur draagt de verantwoordelijkheid over de privacy en hoewel haar afwegingen doorgaans een compliment verdienen, slaat die afweging nu compleet door.

Complete verrassing

Sinds halverwege november stelt de Radboud Universiteit als enige Nederlandse hogeronderwijsinstelling de eis dat alle college-opnames volledig geanonimiseerd moeten zijn. Oftewel: geen webcams, geen microfoons, en geen namen. Het gevolg daarvan is dat docenten momenteel moeten kiezen uit drie opties: alle interactie met studenten tijdens het hoorcollege uitzetten, niets opnemen behalve het microfoongeluid van de docent, of colleges simpelweg helemaal niet meer opnemen.

Dit nieuwe beleid zal voor veel studenten, docenten en zelfs betrokken medewerkers een complete verrassing zijn. Uit een rondgang blijkt dat er niet tot nauwelijks over is gecommuniceerd. Bij de weinige personen die het beleid wél hebben meegekregen heerst vooral onbegrip. Zo reageert een docent: ‘een paar maanden geleden moesten we al overstappen van Zoom naar Virtual Classroom en nu moet ik de interactie met studenten opgeven als ik de colleges wil opnemen.’ De conclusie wordt vervolgens al snel getrokken: dan maar helemaal geen opnames meer.

Verboden

Studentenorganisaties door heel het land hebben jarenlang gepleit voor het opnemen van alle hoorcolleges – en met succes. Maar nu is de Radboud Universiteit de eerste die het maken van opnames zodanig aan banden legt dat opnames praktisch verboden zijn. Dat betekent dat een grote groep studenten niet langer haar colleges kan volgen en dus verplichte tentamenstof mist.

Dat is erg teleurstellend, vinden wij als Jonge Democraten Arnhem-Nijmegen, want college-opnames zijn geen luxe. Door overlappende onderwijsroosters en extracurriculaire activiteiten is het voor veel studenten niet mogelijk alle colleges ‘live’ te volgen. Juist een universiteit die terecht trots is op haar vele keuzevakken, honoursprogramma’s, duale opleidingen en een bruisend bestuurs- en verenigingsleven zou dat moeten begrijpen. Daar komt nog bij dat ook de studenten die ziek worden geen mogelijkheid meer hebben om colleges in te halen; en dat middenin de grootste pandemie in een eeuw tijd.

‘Het zijn de drukste maanden van het collegejaar en juist nu worden de college-opnames verwijderd?’

De timing schiet ook in het verkeerde keelgat. Voor de meeste vakken staan de komende weken weer in het teken van tentamens en deadlines. December en januari zijn vaak de drukste maanden van het collegejaar en juist nu worden de college-opnames verwijderd?  Zelfs student-assistenten die het beleid moeten uitvoeren snappen het niet meer. Het beleid is inmiddels al zo vaak veranderd dat er een wirwar aan werkwijzen is ontstaan. Dat er dit jaar veel last-minute moest worden geïmproviseerd bij de universiteit is vanzelfsprekend, maar de onduidelijkheid die nu heerst in een toch al onzekere tijd had voorkomen kunnen en moeten worden. Flexibiliteit kent ook grenzen.

Privacy

Bij andere hogeronderwijsinstellingen speelt deze discussie rondom college-opnames vooralsnog niet. De meeste kiezen er weliswaar voor om geen discussiesessies en webcambeelden van studenten op te nemen, maar leggen verder geen beperkingen op. Interactie tussen docenten en studenten via de microfoons en chat blijven gewoon mogelijk. Bovendien worden studenten altijd voor het starten van de opname gewaarschuwd, en kunnen docenten nog steeds naar eigen inzicht bepalen om de opname uit te zetten. Vrijwilligheid vanuit studenten en maatwerk vanuit docenten, dus. De Autoriteit Persoonsgegevens, de organisatie die toeziet op privacy, keurt deze werkwijze ook goed.

Het terugkijken van een college is dan wel de slechtste onderwijsvorm, het is tegelijkertijd een noodzakelijk alternatief voor wie een college moet missen. Het aanbieden van opnames is eenvoudig uit te voeren, er zijn al jarenlang positieve ervaringen mee vanuit docenten en studenten, en het valt goed te rechtvaardigen in de privacy-afweging. De kans is dan ook groot dat een nieuwe afweging samen met studenten én docenten tot een andere conclusie leidt.