De universiteiten overwegen juridische stappen tegen het nieuwe kabinet als dat inderdaad zo hard gaat bezuinigen op wetenschappelijk onderzoek als aangekondigd. Want de overheid moet zich toch aan haar woord houden?

Nog geen twee jaar geleden, in juli 2022, sloten de universiteiten een bestuursakkoord met het ministerie van Onderwijs. ‘We hebben allemaal onze handtekening gezet’, zegt woordvoerder Ruben Puylaert van universiteitenvereniging UNL.

De universiteiten zouden 200 miljoen euro per jaar krijgen, maar daar stond van alles tegenover. Ze werden het met de minister eens over landelijke samenwerking, sociale veiligheid, kennisbenutting en nog veel meer.

Bovendien moesten ze voor vaste banen zorgen: met het geld zijn 1.200 aanstellingen gemoeid. ‘Daar zijn de universiteiten voortvarend mee aan de slag gegaan’, zegt Puylaert. ‘Wij komen onze afspraken na.’

Bezuiniging

Maar het nieuwe kabinet wil dit geld weghalen. Het is een van de voorgenomen bezuinigingen op kennis, hoger onderwijs en onderzoek, naast de korting op het Nationaal Groeifonds, de langstudeerboete en de btw op boeken.

Het verschil met die andere bezuinigingen is dat er een akkoord ligt. Dat schept verplichtingen, menen de universiteiten. De overheid moet betrouwbaar en zorgvuldig te werk gaan. Je kunt niet twee jaar na zo’n afspraak plotseling het geld weghalen, stellen ze.

Coalitie

Daar denken coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB kennelijk anders over. Zij hebben met elkaar afspraken gemaakt en lijken niet van plan die terug te draaien.

Ook beoogd minister van Onderwijs Eppo Bruins ziet vooralsnog geen problemen, ook niet als jonge wetenschappers wellicht weer ontslagen moeten worden. Tegen de Tweede Kamer zei hij dat er nu eenmaal een grens is aan het aantal jongeren dat kan doorgroeien binnen een universiteit.

De precieze argumentatie van de universiteiten is nog niet bekend, net zo min als de reactie van het komende kabinet. Het is dus nog even afwachten of het uiteindelijk tot een rechtszaak gaat leiden.