Een soort Spinozapremie, maar dan een Europese, en ruim twee keer zoveel waard. Carl Figdor heeft een Advanced Grant van 2,5 miljoen euro van het European Research Council gewonnen. De Nijmeegse tumorimmunoloog  zal de subsidie ​​gebruiken om te werken aan nieuwe nano-vaccins tegen kanker. Hij gebruikt daarvoor speciale lange moleculen die zijn ontwikkeld door chemicus Alan Rowan.

Tumorcellen overleven en groeien in het lichaam omdat ze op de een of andere manier weten te ontsnappen aan ons immuunsysteem. De groep van Figdor toonde eerder al aan dat vaccinatie met speciaal bewerkte dendritische cellen de afweer tegen kanker kunnen activeren. Deze cellen worden uit het bloed van de patiënt gehaald, geladen met specifieke kankerafweerstoffen en dan weer ingebracht. 

Afweercellen foppen
Ondanks het succes van deze aanpak – waarmee Figdor wereldwijd voor de troepen uitloopt – is er nog het nodige te doen om deze aanpak tot een routinebehandeling tegen kanker te maken. Zo wil Figdor, verbonden aan het Nijmegen Centre for Molecular Life Sciences (NCMLS), de effectiviteit van de behandeling vergroten door speciale dragers te maken voor het vaccin. Hij wil de dragers vermommen als ziekteverwekkers, zodat de juiste afweercellen in het lichaam ze opnemen. Zo komt het kankervaccin precies op de juiste plek terecht. Als dat lukt is de omslachtige en dure procedure om de dendritische cellen buiten het lichaam te behandelen verleden tijd.

Speciale polymeren
Als drager voor de vaccins gebruikt Figdor speciale lange moleculen (polyisocyanide polymeren) die zijn ontwikkeld en gepatenteerd door chemicus Alan Rowan van het Institute for Molecules and Materials (IMM) van de Radboud Universiteit Nijmegen. Deze langgerekte moleculen – ze zien eruit als wormen – zijn flexibel genoeg om door het lichaam te bewegen en stijf genoeg om niet op te rollen tot een balletje. Door hun lengte zijn ze geschikt om allerlei functies aan te hechten, zoals de afweerstof tegen tumorcellen./Iris Roggema